Aydınlatılmış Onam nedir? Kim tarafından nasıl yapılır? Hangi unsurları içermelidir? Aydınlatılmış Onam, Sağlık Hukuku alanında çok karşılaşılan ancak içeriği ve unsurları vatandaşlarca çok bilinmeyen ve merak edilen meseleler arasında yer alıyor. Hastaların yeterli ölçülerde bilgilendirilmelerine ve onaylarının alınmasına dayanan Aydınlatılmış Onam ve hakkında merak edilen her şey…
Aydınlatılmış Onam Nedir?
Aydınlatılmış Onam nedir sorusuna verilecek en güzel cevap, hasta hakları içerisinde en önemlilerinden birini, uygulanacak tedavi ve tıbbi müdahale yönünden hastanın hekim tarafından yeterli derecede bilgilendirilmesini oluşturur diyebiliriz.
Bu anlamda; Aydınlatılmış Onam, bir hastanın kendisine yönelik uygulanacak herhangi bir tıbbi müdahale ya da işleme onay verebilmesi veya reddedebilmesi için o müdahale ya da işlem açısından yeterince bilgilendirilmesi, hastanın aldığı bilgiler doğrultusunda düşünmesi ve kendi özgür seçimi doğrultusunda kararını verebilmesi süreci olarak tanımlanabilir.
Aydınlatılmış Onam nedir, Aydınlatılmış Onam Formu ile neler yapılabilir ve tüm merak edilenler ile bu ayrıntılı tanım kapsamında, Aydınlatılmış Onam’a dair süreçte sadece bilgi verilmesi değil aynı zamanda hastanın kararını verebilmesi için bu bilgilendirmeyi anlamasının sağlanması yani aydınlatılması gereklidir. Bu nedenle aydınlatılmış onama dair işlemlerde, hastanın yapılan bilgilendirmeyi kavraması sağlanmalı, gerekirse bu denetlenmeli ve hastanın kendi eğitim ve kültür düzeyi göz önüne alınarak bu işlemler hassasiyetle yapılmalıdır.
1- Aydınlatılmış Onam Nedir? Aydınlatılmış Onam Formu Nedir?
Aydınlatılmış Onam nedir, Aydınlatılmış Onam Formu ne ifade eder diyorsanız, Aydınlatılmış Onam’ı kanıtlamaya yarayan, bilgilendirmenin yapıldığını gösteren ve hastanın da onayını belgeleyen forma “Aydınlatılmış Onam Formu” adı verilir diyebiliriz. Bu bağlamda; Aydınlatılmış Onam Formu, gerekli tüm bilgileri ve bilgilendirmeyi içeren ve hasta tarafından imzalanarak bu bilgilerin kendisine açıklanmış olduğunu göstermeye yarayan formdur.
2- Aydınlatılmış Onam Neleri İçermelidir?
Hekimin özen ve sadakat yükümlülüğünün gereklerinden biri olan yeterli bir Aydınlatılmış Onamda bulunması gereken unsurlar ise şu şekilde sıralanabilir;
Hastaya hekim tarafından konulmuş tanı ile hastanın mevcut bulunan sağlık durumu,Hekim tarafından önerilen tedavinin ne olduğu, süresi ve başarı şansı,Önerilen tedavinin kim tarafından, nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı,Karşılaşılabilecek olası riskler ve komplikasyonların neler olduğu,
Alternatif tedavi seçenekleri ile bunların avantaj ve dezavantajlarının neler olduğu,Kullanılacak ilaçların önemli özellikleri ve kullanımı neticesi doğabilecek olası yan etkilerin neler olduğu,Önerilen tedavinin geciktirilmesi ya da reddedilmesi halinde meydana çıkabilecek durumun ne olduğu,Tedavi bitiminde hastanın uyması gereken yükümlülükler ve yaşam tarzı önerilerinin neler olduğuBu unsurları genel olarak içeren bir aydınlatılmış onam, hastanın kendi geleceğini belirleyebilmesine ve rızasını açıklayabilmesine yardımcı olabilecektir.
3- Aydınlatılmış Onam Sürecinde Aydınlatma Kim Tarafından Yapılır?
Aydınlatmanın ve bilgilendirmenin bizzat tıbbi müdahaleyi yapacak hekim tarafından yapılması gereklidir. Aydınlatma ve bilgilendirme öncelikle sözlü bir şekilde yapılır ve ardından yapılan bu bilgilendirme mutlaka yazılı kayıt altına alınır ve taraflarca imzalanır.
Hekimin bilgilendirmeyi bizzat yapamayacağı zorunlu durumlarda, aydınlatmanın başka bir hekim tarafından yapılabilmesi mümkündür. Ancak aydınlatma yükümlülüğü yardımcı sağlık personeline bırakılamaz.
4- Aydınlatma Kime Yapılır? Onay Kimden Alınır?
Kural olarak aydınlatma, tıbbi girişimin uygulanacağı hastaya yapılır. Fakat hasta küçük ya da kısıtlı ise bu durumda aydınlatma onların veli veya vasilerine yapılır ve onların rızalarının alınması gerekir. Ancak böyle durumlarda dahi küçük ve kısıtlıların da anlayabilecekleri bir şekilde tıbbi müdahalenin mahiyeti ve unsurları konusunda bilgilendirilmeleri gereklidir. Aydınlatma uygun bir ortamda ve aynı zamanda hastanın mahremiyeti korunarak yapılmalıdır. Hasta mahremiyetinin kapsamı hakkında daha detaylı bilgiye sahip olmak isterseniz, hasta mahremiyeti nedir konulu habere bakmanızı öneririz.
A) Aydınlatılmış Onam Nedir? Varsayılan Rıza Hali Ne Demektir?
Aydınlatılmış Onam’da, hastanın bilincinin kapalı olması ve yakınlarına da ulaşılamaması gibi bir aciliyet durumu söz konusu olursa, “Varsayılan Rıza” hali kabul edilir. Bu durum yani varsayılan rıza, “hasta rıza verebilecek durumda olsa yani bilinci açık olsa, bu müdahaleye izin verirdi” kabulüne dayanır. Acil durumların varlığı dışında aydınlatmada hastaya makul bir süre tanınmalıdır. Bu makul süre, hastanın aydınlatmayı anlaması, düşünebilmesi ve gerekirse yakınlarına ya da başka bir hekime de danışabilmesi amacıyla tanınır.
B) Aydınlatılmış Onam’da Hasta Tıbbi Müdahale Onayı Vermezse Ne Olur?
Sonuç olarak, aydınlatmanın hastaya tıbbi terimlerden uzak, anlaşılabilir ve sade bir dil ile yapılması, yapılan bilgilendirmeyi hastanın anlaması ve gönüllü olarak tıbbi müdahale ve girişimlere onay vermesi gereklidir. Eğer hastanın ya da yasal temsilcisinin yapılacak tıbbi müdahaleye onayı yani rızası yoksa hekim, hastaya bu tıbbi müdahaleyi gerçekleştiremez. Aksi halde hastanın vücut bütünlüğünü ile kendi geleceği hakkında karar verebilme hakkının ihlal edilmesi söz konusu olur ki bu da hekimin hukuki sorumluluğunun doğmasına neden olur.
Umuyoruz ki Aydınlatılmış Onam nedir sorularınıza cevap bulabilmişsinizdir. Bu tarz hukuksal sorunlarda avukat masrafı ve dava dosyaları maliyetini fazla buluyorsanız, Hukuksal Koruma Sigortası nedir, konulu yazımıza göz atmanızı öneririz.
5- Bonus! Aydınlatılmış Onam Nedir, Aydınlatılmış Onam Formu Nasıl Hazırlanır Merak Ediyor musunuz?
Aydınlatılmış onam formu nasıl hazırlanır merak ediyorsanız sizler için faydalı olabileceğini düşündüğümüz bir içerik getirdik. İyi seyirler!
