Basit Yargılama Usulü ile daha hızlı ve aynı zamanda daha basit bir yargılama hakkında merak edilenleri bu yazımızda sizlerle buluşturuyoruz.
4. Yargı Paketi ile iddianamenin kabulünden sonra, yasada sınırları belirlenen bazı suçlar yönünden, mahkemenin takdirine bağlı olarak uygulanabilen Basit Yargılama Usulü nedir? Hangi suçlar açısından basit yargılama yapılabilir? İşte, tüm detaylarıyla “Basit Yargılama Usulü”…
Basit Yargılama Usulü Ne Demektir?
Basit Yargılama Usulü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 251. Maddede ayrıntıları ile düzenlenmiştir. Bu yargılama usulüne, bazı suçlar açısından ve eğer mahkeme takdir ederse başvurulabilir. Basit yargılama usulünde, duruşma yapılmaksızın evrak üzerinden karar verilir.
Bu usulle yapılan yargılama neticesi, eğer mahkumiyet kararı verilecekse, sonuç ceza üzerinden dörtte bir oranında bir indirim uygulanır.
Ancak, yasada belirlenen biçimsel şartlar bulunsa dahi, yargılamayı yürütecek mahkeme basit yargılama usulüne başvurmayabilir. Bu noktada basit yargılama usulünde mahkemenin takdir yetkisi bulunur. Yani açılan kamu davasının özelliğini dikkate alan mahkeme, basit yargılama uygulanmasının daha etkin, kolay ve aynı zamanda yerinde olduğu kanaatine ulaşırsa, yargılamayı bu usulle gerçekleştirebilir.
1- Basit Yargılama Usulü Hangi Suçlar Yönünden Mümkündür?
CMK 251/1 maddesi düzenlemesi uyarınca, basit yargılama usulü, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı 2 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlar yönünden uygulanabilir.
Bu kapsamda bulunan suçlara bakma görev ve yetkisi Asliye Ceza Mahkemesine ait olduğundan, basit yargılama usulünü uygulama yetkisi de Asliye Ceza Mahkemesinin görevine girer.
2- Basit Yargılama Usulü Nasıl Uygulanır?
Ceza Muhakemesi Kanunu 251/2 maddesi düzenlemesi uyarınca, eğer mahkeme basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verirse, kabul edilen savcılık iddianamesini, sanık, mağdur ve şikâyetçiye tebliğ eder, beyan ve savunmalarını ise on beş gün içinde “yazılı” olarak bildirmelerini ister. Mahkeme tebligatında, basit yargılama usulünün uygulanacağı ve yine duruşma yapılmaksızın hüküm verilebileceği hususları da belirtilir.
Basit yargılama usulü kapsamında, mahkeme toplanmasını gerekli gördüğü belgeleri, ilgili kurum ve kuruluşlardan müzekkere ile talep edebilir.
Ayrıca mahkeme, basit yargılama usulünün herhangi bir aşamasında, iddianame ile ileri sürülen uyuşmazlığın duruşma açılmaksızın çözülemeyeceği kanaatine ulaşırsa, basit yargılama usulüne sonlandırarak, olağan yargılama usulüne geçebilir.
CMK 251/3 maddesi uyarınca, basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilen dosyalarda duruşma yapılmaz, dosyaya ilişkin tüm işlemler evrak üzerinden yürütülür. Sanık, mağdur ve şikayetçiye beyan ve savunma için verilen süre dolduktan sonra, Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın, Türk Ceza Kanununun 61. maddesi de dikkate alınmak suretiyle (alt ve üst sınırlar arasında temel cezanın belirlenmesi), CMK 223. maddede belirtilen kararlardan birine hükmedilebilir. CMK 223. Maddede düzenlenen hüküm çeşitleri ise;
Beraat,Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar,Mahkumiyet,Güvenlik Tedbirine Hükmedilmesi,Davanın Reddi veDavanın Düşmesi kararlarıdır.
Basit yargılama sonucu, yukarıda belirtilen hükümlerden, mahkumiyet kararı verilmesi durumunda ise sonuç ceza dörtte bir oranında indirilir.
Verilen mahkumiyet kararı, koşulları bulunması halinde; kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya hapis cezası ertelenebilir ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
3- Verilen Hükme İtiraz Durumunda Ne Olur?
Basit yargılama usulü uygulanması neticesi verilen hükümlere karşı itiraz edilmesi mümkündür. Süresi içerisinde itiraz edilmeyen hükümler ise kesinleşir.
İtiraz üzerine hükmü veren mahkeme tarafından duruşma açılır ve genel hükümler uyarınca yargılamaya devam olunur. Davanın taraflar gelmese bile duruşma yapılır ve yokluklarında CMK m.223. maddesi uyarınca hüküm verilebilir.
Mahkeme tarafından, itiraz üzerine yeniden hüküm verilirken, mahkeme daha önce basit yargılama usulüne göre verdiği hüküm ile bağlı değildir. Ancak, eğer itiraz sanık dışındaki kişiler tarafından yapılmış ise, CMK 251/3 maddesi gereği yapılan dörtte bir oranındaki indirim korunur.
İtiraz üzerine, mahkeme tarafından duruşma açılarak yeniden hüküm kurulması halinde; bu kararlara karşı genel hükümlere göre istinaf ya da itiraz kanun yollarına başvurulabilir.
CMK 251/7 maddesi düzenlemesi uyarınca, basit yargılama usulü, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik halleri ile soruşturma veya kovuşturma yapılması izne ya da talebe bağlı olan suçlar hakkında uygulanmaz.
4- Bonus! Basit Yargılama Usulü Uygulamasını Prof. Dr. Bahri Öztürk’ten Dinlemek İster misiniz?
Sizlere faydalı olabileceğini düşündüğümüz bir içerik getiriyor, iyi seyirler diliyoruz….
