TİHEK, örnek bir cezaya imzasını attı. Ülkemizde sık karşılaşılan bir tutum olan ve bazı ev sahiplerince, evlerini tutmak isteyen kişilere bir ön şart olarak sunulan ‘bekâra ev vermeme’ konusunda yeni bir gelişme yaşandı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, tarafından bekâr olan erkeğe ev kiralamayan ev sahibine ve emlak müşavirine idari para cezası uygulandı. İşte söz konusu gelişmeye ilişkin detaylar…
TİHEK Nedir?
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ya da bilinen adı ile TİHEK, ülkemizde ayrımcılığın önlenmesi ile birlikte işkence ve kötü muamele ile etkin şekilde mücadele amacı ile kurulan ulusal bir önleme mekanizması niteliğine sahip bir insan hakları kurumu niteliğine sahiptir. TİHEK, faaliyetlerini 06.04.2016 kabul tarih ve 6701 sayılı “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu” kapsamında sürdürmeye devam ediyor.
Sekiz Bin TL Para Cezası
Söz konusu olayda İstanbul’da ‘bayan ya da aileye uygun’ ilanı ile kiracı arayan ev sahibine ve emlakçısına, TİHEK tarafından ayrımcılık yaptıkları gerekçesiyle toplamda 8 bin lira para cezası kesildi. TİHEK tarafından bu şekilde bekâr erkeğe ev kiralanmaması ayrımcılık yasağının ihlali kabul edilerek ev sahibine 5 bin TL, emlak müşavirine ise 3 bin TL olmak üzere idari para cezası uygulandı. Ceza, İstanbul’da yaşayan ve kendisine bekâr ve erkek olduğu gerekçesi ile ev verilmeyen başvurucunun Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na yaptığı başvuru üzerine verildi.
Talimatı Ev Sahibi Verdi Savunması
Kuruma yapılan başvuruyu inceleyen TİHEK, söz konusu iddialar kapsamında emlak müşavirinden yazılı görüşünü talep etti. Emlakçı, kuruma sunduğu yazılı görüşünde ev sahibinin aile binası durumunda olan mülkünü bekâr erkeklere kiraya vermek istemediğini, gayrimenkul danışmanlarının da ev sahiplerinin kriterlerine uygun nitelikte kiracı bulmak ile mükellef olduğunu, bu şekilde kendisine ‘bekâr erkeğe ev kiralanmasın’ talimatının ev sahibi tarafından verildiğini savundu.
Yine konuya dair yazılı görüşü istenen ev sahibi ise, daha önce evini bekâr erkeklere kiraladığını ve çok sorun yaşadığını, bu nedenle dairesini bekâr erkeklere kiralamak istemediğini ifade etti. Başvurucunun iddiaları ile bu sunulan görüşlerden sonra konuya dair incelemesini tamamlayan TİHEK ise, söz konusu olayda ev sahibinin ve emlakçısının ayrımcılık yasağına aykırı hareket ettiklerine vurgu yaparak ev sahibi için 5 bin lira, emlak müşaviri içinse 3 bin lira idari para cezası uygulanması gerektiğine hükmetti.
Cinsiyet Temelinde Bir Ön Yargı
Bahse konu kararda TİHEK tarafından, emlakçı ile başvuran arasındaki diyalogların ve somut olayın niteliğinin cinsiyet ve medeni hal üzerinden kaynaklandığı belirtildi. TİHEK kararında şu ifadelere yer verildi:
“Kiralanmak istenen dairenin internet sitesindeki ilanına bakıldığında ‘bayana ve aileye’ uygundur ibaresi görülmektedir. Söz konusu ilandan, bekâr kadınların evi kiralama konusunda sorun yaşamadıkları, dolayısıyla ev sahibinin medeni hal temelinde değil, cinsiyet temelinde bir ön yargısının olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca ev sahibinin yapmış olduğu savunma ve emlak müşavirinin yapmış olduğu ‘ev sahibi aile binasına bekâr beyefendiler istemiyor’ şeklindeki savunma da ev sahibinin bekâr kadınların aile binasına uygun ancak bekâr erkeklerin uygun olmadığı yönündeki ön yargısını ispatlamaktadır”
Ayrımcılık Yasağı İhlal Edilmiştir Vurgusu
TİHEK söz konusu olaya dair kararında, Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) atıf yaparak, 6098 sayılı TBK 27. Maddesinde;“Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür” Düzenlemesinin bulunduğu, bu düzenleme göz önüne alındığında ev sahibi ile emlak müşavirinin ayrımcılık talimatı barındıran bir sözleşme yapmalarının, 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu emredici hükümlerini ihlal ettiği belirtildi. Ayrıca kararda, her ne kadar emlakçının, ev sahibi tarafından verilen talimatı uyguladığını ifade ettiği görülmüş ise de 6071 sayılı Kanun uyarınca ayrımcılık talimatının uygulanmasının da yasak olduğuna vurgu yapıldı.
