M.S 5.yüzyıl olarak tarihlenen Bodrum Yarımadası’ndaki Myndos Antik Kenti, anıtsal özellik taşıyan bazilikasıyla önemli dini merkezler arasında yer almaktaydı. Azizlerin kafataslarının yer aldığı mezar odasında ayrıca törenlerde kutsal ekmeklere basımı yapılan mühürler ile hacı pulları da dikkatleri üzerine topluyor.
Myndos Antik Kenti Bazilikası
Bodrum’da yer alan Tavşan Adası’ndaki Myndos Antik Kenti, 2009 senesinde bazilikanın keşfedilmesiyle gündeme geldi. Adanın en üst noktasında yer alan ve M.S 5.yüzyılın sonu, 6.yüzyılın başı olarak tarih atılan bazilika ve bazilikanın çevresinde yapılan araştırmalar, buranın Hristiyanlık döneminin ilk yıllarından beridir önemli bir dinsel merkez olarak kullanıldığı gösteriyor. Bazilikanın yer aldığı yükseltiden denize doğru alçalmakta olan teraslar da yapının pek çok mabetle ilişkili olduğu fikrini güçlendiriyor. Adada büyük bir manastır kompleksinin olduğu düşüncesi de mimari örüntünün özelliklerinden dolayı akıllara geliyor.
Arkeolojik araştırmalar sırasında kilisenin altında bulunan mezarların içerisinde bedenlerinden ayrı olarak gömülmüş olan kafatasları, kafataslarının parçalarının yapıştığı metal çivilerin bulunması da, kendilerine eziyet eden ve ölerek şehit (martyr) olan azizleri akıllara getiriyor.
Myndos Antik Kenti Eulogia Ekmekleri
Bodrum Yarımadası’nın Kuzeydoğu yamacında yapılan arkeolojik kazılarda kare planında olan bir mekân ile bu mekânla bağlantılı olan bir koridor ortaya çıkartıldı. Ayrıca bu çalışma alanında kerpiç özellikteki bir platformun üzerine yerleştirilmiş olan bir küp (pithos) ve ocak kalıntısına da rastlandı. Ekmek mühür kalıbı ve iki hacı pulunun da bulunduğu Myndos Antik Kenti arkeolojik kazı alanında ekmek mührünün kalıbının ön yüzeyinde de Yunanca yazıt bulundu. Bu yazıtta ise ‘’Azizlerin eulogiası ki o senin için veriliyor’’ cümlesi yer alıyor. Buradaki ‘Eulogia’ da bir çeşit kutsanmış ekmek anlamına geliyor.
Mührün baş kısmındaki boşluklarda ise haç motifleri yer alıyor. Bu motiflerin varlığı ve figürlerin asker kıyafetli olması, bu kişilerin de asker aziz olduğu fikrini destekliyor. Adada ekmek mühür kalıbının bulunması, özel günlerde eulogia ekmeklerinin adada üretildiğini ve dışarıdan getirilmediğini işaret ediyor. Çünkü bu tarz mühürler, yortu günü anısı için azizler ile ilgili törenlerde eulogia ekmekleri için kullanılıyor.
Din Turizmi Yapılıyordu
Büyük bir olasılık ile imparatorluğun en güçlü olduğu dönem olan M.S 6.yüzyıldan, Arap akınlarının başladığı 7.yüzyıla kadar Bodrum Yarımadası’nda bulunan Tavşan Adası’ndaki bu kült merkezi Myndos Antik Kenti içinde, hacı kafilelerine ve yerel halka eulogia ekmekleri ile törenler düzenleniyordu. Eziyet sonucunda da ölen veya kendisini kurban ettiği düşünülen ve henüz kimlikleri ortaya çıkartılamayan asker azizlerin resmedilmiş olduğu mühürlü ekmekler yediriliyordu. Büyük bir ihtimalle inançlı olan insanlar da azizlerin resmedilmiş olduğu pulları üzerlerinde taşımak üzere satın alıyor ve din turizmi faaliyetlerini yerine getirmiş oluyorlardı.
