Bağımlı kişilik bozukluğu duygusal ilişkilere olumsuz yansıyabiliyor. Hayatı zorlaştıran etkenler nedeniyle aile bağları, aşk sevgililik ilişkisi, arkadaşlık bağları sekteye uğradığında çözümsüzlük hissi oluşuyor.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir? Nedenleri ve Genel Belirtileri Neler?
Bağımlı kişilik bozukluğu, yaygın şekilde madde kullanımına bağlı oluşan bir psikolojik ve sosyal problemdir. Etkiler doğrudan fiziksel olabileceği gibi ruhsal kaynaklı da olabildiği için yatkınlık değerlendirmeleri de ele alınarak ilerleme kaydedilebilir.
1. Bağımlı Kişilik Bozukluğu Temel Etkenler
Ulusal Madde Bağımlılığı Enstitüsü açıklamalarına göre genetik faktörler bağımlı kişilik gelişmesinde en çok etki gösteren faktörlerden biridir. Hangi maddeye daha çok bağımlılık yatkınlığı olduğu, kullanılan maddeye göre değişiyor. Ayrıca ruh sağlığında da büyük oranda etkili olabiliyor. Özetle hem çevresel etkenler hem de genetik faktörler bağımlı kişilik bozukluğu oluşmasına neden olmaktadır.
2. Çizgileri Kesin Şekilde Belirlemek Mümkün mü?
Ruhsal sorunların arka planında olanlara bakıldığında bireysel açıdan geçmişte yaşananlar ve güncel durum en önemli etkendir. Bu açıdan her bağımlı kişilik bozukluğu olan kişinin hikayesi kendine özgü olacaktır. Travma derecesi ne kadar büyükse oluşan sorunların derinliği de artar. Hasarlı olan bölümlerin onarılmasında günlük etkenler belirleyici olabilir. Bazı kişilerde günlük hayattaki önemli gelişmeler hastalık seyrinde önemli atılımlara zemin de hazırlayabilir.
3. Madde Kullanımına Bağlı Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Düzenli olarak madde kullanan kişilerde iyi hissetmenin tek yolu dışarıdan bir madde almak olacaktır. Madde kullanımına anne karnında maruz kalan kişilerde çocukluktan itibaren bu eğilim davranışlara kolayca yansıyabilir. Çevresel etkenler tersini ifade ediyorsa herhangi bir sorun da görülmeyebilir. Bir maddeye bağımlı şekilde hayatını sürdüren kişilerde temel güven duygusu eksikliği de yaygın şekilde eşlik eder.
4. Bağımlılığı Olan Ebeveynler
Genel bağımlı kişilik bozukluğu nedenleri arasında anne baba veya yakın çevrede devam eden bağımlılık durumu etkendir.
5. Çocuk istismarı ve Cinsel Bozukluklara Bağlı Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Birçok ruhsal sorunun arka planında cinsel sorunlar yer almakla beraber çocuklukta oluşan travmalar kişilerin hayatında önemli izler bırakıyor. Bireysel alanına saygı duyulmaması travmasına maruz kalan çocuklarda başkalarına zarar verme, bağımlılık hisleri çok daha fazla olabiliyor.
6. Annenin Şiddet Görmesi ve Çevresel Şiddet
Çocuklar kendilerini etrafı tanımlarken anneleriyle bağdaştırıyor. Örnek aldığı baba modelinin hayatının anlamı olan anneye zarar vermesi ciddi bir dağınıklığa neden olabiliyor. Karakteristik açıdan yaşadığı travma nedeniyle hayatı boyunca kendi dengesini bulamayan çocuk, bir madde veya bir kişiye bağımlı şekilde davranmayı normalleştiriyor. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilerin çocukluk hayatında çevresindeki bağ kurduğu kişilerin zarar görmüş olması yaygın hikayeler arasındadır.
7. Çocuk İhmali Tutuklanan Aile Üyesi
Çocuk ihmalleri anne baba bütünlüğünün hapis gibi nedenlerle sekteye uğraması çocuklarda bağımlı kişilik bozukluğu nedeni olabiliyor. Ebeveyn boşanması da benzer etki yaparak güven, sevgi, bağlılık hislerinin olmayacağı durumunu kötü anlamda pekiştirebiliyor.
8. Evde Yaşayan Ruhsal Hastalığı Olan Bir Aile Bireyi
Kendisini çevresiyle bağdaştırarak bir kimlik oluşturma dönemindeki birey, yaşamındaki olanları kendi neden oluyormuş gibi değerlendirebiliyor.
9. Uyuşturucunun Bulunabilirliği ve Ekonomik Darlık
Ekonomik darlık sorunu ile sıkça karşılaşan bireylerde uyuşturucuya eğilimle rahatlama hissi daha yoğun şekilde görülebiliyor. İyi bir şeyler yapmak isteyen fakat sürekli parasızlık sorunu ile yüzleşmek zorunda kalan kişilerde bağımlı kişilik bozukluğu görülebiliyor.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Evlilik Hayatında Nasıl Etki Yapar?
Bağımlı kişiliğe sahip olan kişilerde evlilik yaşamı zincirleme şekilde pürüze maruz kalabiliyor. Maddi açıdan bağımsızlığı olsa da duygusal açıdan kendi istediğini bulamayan bireyde devamlı sorun çıkarma eğilimi olabiliyor. Uyuşturucu kullanımı olması halinde cinsel sorunlar psikolojik açıdan daha da derinleşebiliyor.
Sınırda Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik bozuklukları arasında yer alan sınırda kişilik bozukluğu bazı belirtilerle ortaya çıkarak hayatı olumsuz etkileyebiliyor:
Başkalarının kendisini bırakmasından korkma hissi anormal derecede görülür.Nasıl bir insan olduklarına ilişkin inançlarında netlik yoktur. Değer yargılarında zayıflık belirgindir. Kişiye göre değişen bir durum söz konusudur.Kendine değer verme hissi bazen çok bazen de oldukça azdır.
Sıkça çevresindeki kişileri değiştirirler. Bu durum kendileriyle barışık olmadıkları dönemde yoğun şekilde devam eder.Cinsel kimlikleri, genel yaşam amaçları gibi önemli belirleyici kriterleri kolayca değiştirebilirler.Duygusal aşk ilişkilerinde aşık oldukları kişilerde anormal bağımlılık hisleri vardır. Aşk yaşadıkları kişinin kendilerini bütünleyeceğini düşünürler. Bu nedenle kolayca hayal kırıklıkları yaşarlar.
Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir? Paranoya Belirtileri Neler?
Kendi içerisinde tutarlı bir bakış açısıyla her durumdan şüphe etmek paranoid kişilik bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Yaygın özellikleri şöyle sıralanabilir:
Farklı sebeplerle bir şüphe geliştirirler ve belirli bir mantık çerçevesinde bu şüphelendikleri durumları açıklarlar. Gerçekle alakası olmasa bile bunu tutarlı şekilde anlatabilirler.Konuştuklarında bağlantı açısından boşluklar vardır.Biyolojik, sinirsel, çevresel nedenleri olabilir.
Doğru ve yanlışı ayırt etme konusunda net değildirler.Kişilik parçalanması ile beraber görülebilir. Bu hastalığın ilerleyen döneminde daha ciddi bir hale dönebilir.Bilinçleri ve hafızaları yanında kendilerini tanımladıkları şeyleri tek seferde toparlama konusunda zorlanırlar.
Çoklu Kişilik Bozukluğu Nedir? Özellikleri Neler?
Çoklu kişilik bozukluğu dışarıdan gözlemlenebilen ve suçun da eşlik ettiği bir ruhsal rahatsızlık biçimidir. Genellikle kişiler tüm kişisel özellikler kendileriymiş gibi yaşamaya devam ederler. Bu kişilerden bazıları iyi bazıları kötü olabilir. Fakat travma başlangıcındaki olay, en kötü karakterinin de dönüşmesinde etkili olacaktır. Aile bireylerinden yoğun şiddet aşağılanma istismar gören çocuklarda yaygın şekilde görülebilmektedir.
Anılar ve davranışlarda bağlantılar ciddi anlamda kopuktur.Konuşmalar hatırlanmaz.Normalden çok daha fazla tetikte olma durumu vardır.
Uyku düzensizliği, yeme bozuklukları görülebilir. Depresif belirtiler ve intihar girişimleri olabilir.
Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Kişilik bozukluğu tedavisi bireysel olarak ele alınarak değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Kişideki travma kökeni bulunarak güncel durumlar dahilinde bir tedavi süreci oluşturulur. İlaç desteği gereken haller olabileceği gibi konuşma yolu ile tedavi süreci de benimsenebilir.
Dışa dönük olmak konusunda inceleme yaparak hayatınızdaki yönelimleri değerlendirebilirsiniz. Kişilik bozuklukları hakkında daha fazla bilgiyi de görebilirsiniz.
