Nafaka konusu, Aile hukuku kapsamında sık karşılaşılan hukuki meseleler arasında yer alıyor. Tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası gibi türleri bulunan nafakanın, ödenmemesi durumunda karşılaşılabilecek nafaka tazyik hapsi de merak edilen konulardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazımızda, mahkeme tarafından belirlenen nafaka hükmüne uyulmaması durumunda ortaya çıkan tazyik hapsi nedir? Hangi durumlarda uygulanır? Tazyik hapsi başvurusu nereye yapılır gibi soruları yanıtlayacağız…
Tazyik Hapsi Nedir?
Tazyik hapsi, en kısa tanımı ile hukuken belirlenen bazı yükümlülüklere uyulmaması durumunda hükmedilen ve kısa süreli nitelikte olan bir hapis uygulaması olarak tarif edilebilir.
Bu kapsamda, mahkeme tarafından hükmedilen nafaka kararına uyulmaması durumunda, şikayet üzerine verilen tazyik hapsi de “Nafaka tazyik hapsi” olarak nitelendirilir.
Nafaka Tazyik Hapsi Yasal Dayanağı Nedir?
Nafaka tazyik hapsi yasal dayanağı ise 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 344. Maddesinde yer almaktadır. Madde düzenlemesinde;
“Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir. ”
Hükmüne yer verilmiştir. Yasal düzenleme göz önüne alındığında yükümlülüğünü yerine getirmeyen nafaka borçlusu hakkında tazyik hapsi uygulanmasında nafaka türü bir önem taşımaz. Yani gerek boşanma aşamasında karşılaşılabilecek tedbir nafakası, gerek ortak çocuk lehine hükmedilen iştirak nafakası ve gerekse de yoksulluk nafakası açısından, bu nafakaların belirlendiği şekilde ödenmemesi ve koşullarında sağlanması durumunda, alacaklının şikayeti ile nafaka tazyik hapsi uygulanabilir.
Nafaka Tazyik Hapsinin Koşulları Nelerdir?
Nafakanın ödenmemesi nedeni ile tazyik hapsi uygulanmasını isteyebilmek için gereken koşullar ise şunlardır;
Geçerliliğini koruyan ve mahkeme tarafından verilen bir nafaka hükmü bulunmalıdır.Ödenmeyen nafaka ilamı için icra takibi başlatılarak, alacağın icra yolu ile tahsili denenmiş olmalıdır.Ödenmeyen nafaka borcu yönünden alacaklının şikayeti olmalıdır ve geçmişe dönük olarak 3 aylık ödenmemiş nafaka borcu için talepte bulunulmalıdır.
Nafaka Ödenmemesi Durumunda Şikayet Nereye Yapılır?
Yukarıda sayılan koşulları taşıyan bir nafakanın ödenmemesi nedeni ile yapılacak şikayet ise icra takibinin yapıldığı yerdeki İcra Ceza Mahkemesine yapılmalıdır.
Çünkü, nafaka tazyik hapsi karar verme görev ve yetkisi İcra Ceza Mahkemelerine aittir.
Nafaka Tazyik Hapsi Süresi Ne Kadardır?
Nafakaya dair kararların gereğinin yerine getirilmemesi ve diğer koşullarının da oluşması durumunda, borçlu için uygulanacak nafaka tazyik hapsi 3 aya kadar uygulanabilir. Ancak, nafaka borcunun ödenmesi ya da şikayetçinin şikayetinden vazgeçmesi durumunda derhal tahliye kararı verilir.
Nafaka Tazyik Hapsi Adli Sicil Kaydına İşlenir mi?
Niteliği itibari ile nafaka ödenmesini zorlamak için uygulanan tazyik hapsi, bir suç nedeni ile verilen cezai yaptırım değildir. Bu kapsamda, tazyik hapsi İcra İflas Kanunu kapsamında uygulanan bir yaptırımdır ve bir suça karşılık verilen ceza olmadığı için adli sicil kaydına işlenmez.
Yine nafaka tazyik hapsi bu niteliği nedeniyle (ceza olmaması) adli para cezasına ya da başkaca seçenek yaptırımlara çevrilemez, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ya da ertelenmesine de karar verilemez.
