Vasiyetname çeşitleri nasıl belirlenir, kimler karar verir biliyor musunuz? Miras Hukuku alanında önemli bir bölümü teşkil ederek ölüme bağlı tasarruflar ve bu kapsamda vatandaşlar tarafından merak edilen hukuki meseleler arasında yer alıyor.
Bu haberimizde sizler için detaylı olarak Vasiyetname çeşitleri konusunu inceleyeceğiz.
Vasiyetname Çeşitleri ve Miras Hukuku İlişkisi
Vasiyetname çeşitleri ölenin son istek ve dilekleri ile yine ölenin bıraktığı terekenin yani malvarlığının paylaşımı esaslarını belirleyen ve varisler tarafından terekenin nasıl paylaşılması gerektiğine dair miras bırakanın isteklerini barındırır. Peki, miras hukuku açısından son derece önemli olan vasiyetname çeşitleri nelerdir?
İşte, hukuk sistemimizde yer alan vasiyetname türleri hakkında bilinmesi gerekenler ve merak edilen detaylar…
Vasiyetname Çeşitleri Nelerdir?
Vasiyetname çeşitleri, hukuk sistemimiz içerisinde 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Türk Medeni Kanunu 514. maddesine göre;
“Miras bırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir”
Yine aynı kanunun 531. Maddesinde ise vasiyetname türleri de;
“Vasiyet, resmî şekilde veya miras bırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir” hükmü ile sınırlı sayı prensibi ile belirlenmiştir.
1) Vasiyetname Çeşitleri | Resmi Vasiyetname
Vasiyetname çeşitleri içerisinde, Türk Medeni Kanunu 532 ve 537 maddeleri arasında ayrıntıları ile düzenlenen Resmi Vasiyetname; Noter, Sulh Hakimi ya da yetkili memur önünde ve iki tanığın katılımıyla düzenlenebilen vasiyetname türüdür. Resmi vasiyetname düzenlenmesi açısından, yurtdışında bulunan vatandaşlar için Türk Konsolosluklarının da yetkisi vardır.
Resmi vasiyetname iki ayrı şekilde yapılabilir. Buna göre;
Okunarak ve sonra imzalanarak yapılan resmi vasiyetnamede, miras bırakmak isteyen son istek ve arzularını yazılı ya da sözlü olarak resmi vasiyetname düzenleme yetkisi bulunan memura bildirir. Kağıda dökülen vasiyetname okunması için miras bırakana verilir ve okuyarak metnin isteklerine uygun olduğunu gören miras bırakan ile tanıklar tarafından vasiyetname imzalanır.
Okuma ve yazma bilmeyen bir miras bırakan ise son arzularını resmi vasiyetname düzenleme yetkisi bulunan memura bildirir ve bu kişi kendisine bildirilenleri kağıda aktarır. Daha sonra resmi vasiyetname düzenleme yetkisi bulunan memur, bu metni yüksek sesle miras bırakana ve tanıklara okur. Bu okuma işlemi sonrasında, miras bırakan okunanların kendi isteklerine uygun olduğunu beyan eder ve yetkili kişi ile hazır bulunan tanıkların imzaları ile vasiyetname tamamlanmış olur. Uygulamada noter tarafından yapılan resmi vasiyetnamelerde, vasiyetname günü miras bırakanın akıl sağlığının tam olduğuna dair sağlık raporu da alınmaktadır.
Resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine yetkili memur ya da tanık olarak katılamayacaklar ise;
Fiil ehliyeti olmayanlar,Bir ceza mahkemesi kararı ile kamu görevinden yasaklananlar,Okur-yazar olmayanlar,Miras bırakanın eşi, alt ve üst soyu ile kardeşleri ve onların eşleri olarak kanun metninde sayılmıştır.
Resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan yetkili memura ve tanıklara, bunların üst soy ve alt soy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine söz konusu vasiyetname ile herhangi bir kazandırmada bulunulamaz. Resmî vasiyetnameyi düzenleyen yetkili memur, bu vasiyetnamenin aslını saklamak ile yükümlüdür. Vasiyetname örneği görmek isterseniz, ilgili habere bakmanızı öneririz…
2) Vasiyetname Türleri | El Yazılı Vasiyetname
Türk Medeni Kanunu 538. Maddesinde düzenlenen el yazılı vasiyetname ise, başından sonuna dek miras bırakanın el yazısı ile yazılmış, yazıldığı tarihin net olarak belli olduğu ve yine miras bırakan tarafından imzalanan vasiyetname türüdür. Bu tür vasiyetname çeşitleri istenildiğinde açık ya da kapalı biçimde Notere, Sulh Hakimine ya da yetkili memura bırakılabilir.
El yazılı vasiyetnamede düzenleme tarihinin açık olarak gösterilmesi, miras bırakanın vasiyetnameyi kaleme aldığı tarihte akıl sağlığının yerinde olup olmadığının belirlenmesi açısından önem taşır.Bu tür vasiyetnamelerde metnin tamamının miras bırakan tarafından kendi el yazısıyla yazılmış olması ve imzalanması gerekir. Kural olarak imza, vasiyetnamenin bittiğini göstermesi için vasiyetname metninin sonuna atılır.
El yazılı vasiyetname tamamlandıktan sonra metin üzerinde gerçekleştirilen silme, çizilme gibi değişiklikler o kısmın geçersiz olmasına sebep olur. Bu şekilde geçersiz hale gelen kısımlar olmaksızın bir anlam ifade etmeyen el yazılı vasiyetname ise tümüyle geçersiz hale gelir.El yazılı vasiyetname ancak okuma yazma bilen kişiler tarafından düzenlenebilir. Okuma yazma bilmesine karşın herhangi bir engel nedeniyle yazı yazamayanlar da bu tür vasiyetnameyi düzenleyemezler. Uygulamada en çok hukuki anlaşmazlığın yaşandığı vasiyetname türü de el yazılı vasiyetnamelerdir.
3) Vasiyetname Türleri | Sözlü Vasiyetname Nedir?
Türk Medeni Kanunu 539. Madde de düzenlenen sözlü vasiyetname ise ancak yakın ölüm tehlikesi bulunması durumunda, ulaşım imkanı olmaması halinde, hastalık veyahut savaş gibi olağanüstü durumların varlığı halinde, resmi ya da el yazılı vasiyetname düzenleme imkanı da bulunmadığı durumlarda başvurulabilecek istisnai bir vasiyetname türüdür.
Bu türden bir olağanüstü durumda bulunan miras bırakan, vasiyetnamesini sözlü bir şekilde bildirerek iki tanığa bunu yazma görevini yükler. Bu görevi yüklenen tanıklar ise yazdıkları bu belgeyi en kısa süre içerisinde Sulh ya da Asliye Hukuk Mahkemesine vermelidirler. Olağanüstü durumun ortadan kalkması halinde miras bırakan hayatta bulunuyorsa sözlü vasiyetname hükümden düşer. Günümüz dünyasında sözlü vasiyetnameyi gerektirebilecek durumların meydana gelebilmesi son derece güçtür ve bu nedenle sözlü vasiyetname türü pekte geçerli olmayan bir vasiyetname çeşididir.
4- Vasiyetname Türleri | Vasiyetname Çeşitlerinden Hangisinin Seçileceğine Nasıl Karar Verilir?
Sonuç olarak bakıldığında, resmi vasiyetname ya da el yazılı vasiyetname türlerinden hangisinin tercih edileceği tamamen miras bırakanın kendi isteğine bağlıyken; sözlü vasiyetname ise ancak miras bırakanın tercihini aşan bazı koşulların varlığı halinde düzenlenebilir.
Yine tüm bu vasiyetname çeşitleri içerisinde resmi vasiyetname, hem okuma-yazma bilenler hem de okuma-yazma bilmeyenler için ayrı ayrı usullerle düzenlenebilmesi, irade sakatlığını ileri sürmenin oldukça zor olması, gerek resmi yetkililer önünde ve gerekse de tanıkların da katılımı ile düzenlenmesi sebepleriyle en çok hukuki koruma sağlayan vasiyetname türüdür.
5- Bonus! Vasiyetname ve Vasiyetname çeşitleri hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunuzu düşünüyor musunuz?
Bu tarz hukuki konular hoşunuza gidiyorsa, asansör yönetmelikleri asansör aidatları konusunda ne diyor haberimize de göz atmanızı öneriyoruz!
