Islah ne demek? Islah müessesi, usul hukukunda iddianın ve de savunmanın değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağının iki istisnasından biri olarak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 176 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Diğer istisna ise, karşı tarafın açık muvafakatidir.
Biz bu yazımızda, ıslah ne demek, ne zamana kadar yapılabilir, ıslah ile neler yapmak mümkündür gibi merak edilen konulara değineceğiz. İşte detaylar..
Islah Ne Demek?
Islah ne demek sorusuna yapılabilecek en basit tanım, hukuk yargılamasında yapılan usulü işlemlerin tamamen ya da kısmen düzeltilmesi veya genişletilmesidir. Bu yolla dava tarafları daha önce yaptıkları usulü işlemleri tek taraflı beyanlarıyla değiştirebilirler.
Islah ne demek sorusuna verilebilecek bir başka yanıt ise, mahkeme ya da karşı tarafın kabulüne ihtiyaç duyulmayan ve yalnızca bir kez başvurulabilen bir yoldur diyebiliriz. Peki en geniş anlamıyla ıslah ne demek? Islah ile yapılabilecekler neler?
1- Islah İle Yapılabilecekler Nelerdir?
Islah yolu ile hukuk yargılamasında yapılabilecekleri şu şekilde sıralayabiliriz;
Islah yoluyla davacı, dava dilekçesinde gösterdiği dava sebebini değiştirebilir,Islah vasıtasıyla talepler artırılabilir,Islah ile yeni deliller gösterilebilir,Eksik olarak bildirilen olay ve vakalar ıslah yolu ile tamamlanabilir,Islah yoluyla dava konusu değiştirilebilirDavalı taraf ıslah ile cevap dilekçesini değiştirebilir,Islah vasıtasıyla zamanaşımı defi ileri sürülebilir,Tamamen yapılacak bir ıslah ile de dava değiştirilmesi mümkündür. Örneğin bir tapu iptal davası, ıslah ile tazminat davasına dönüştürülebilir.
Talebin azaltılması için ıslah yoluna gidilmesine ise gerek bulunmaz. Talep her zaman azaltılabilirken, davayı ya da talebi değiştirme yasağı yalnızca talep sonucunun artırılmasını içerir ve bu da ancak ıslah yolu ile mümkündür.
Yine Mahkeme tarafından resen ele alınabilecek konular ve hususlar savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı kapsamında bulunmadığından, bunlar içinde ıslaha gerek bulunmaz.
2- Islahın Türleri Nelerdir?
Tam ıslah ve kısmen ıslah olmak üzere iki çeşit ıslah yapılabilir. Tam Islahta, açılmış dava, baştan itibaren ıslah edilerek mahkemeye yeni bir dilekçe sunulur. Davasını tam ıslah eden tarafın, bu bildirimi yapmasından itibaren bir hafta içinde mahkemeye yeni dava dilekçesini sunması gereklidir.
Kısmen ıslahta ise, ıslaha başvuran taraf daha önce yaptığı usulü bir işlemi ıslah eder. Bunun için de, ıslaha başvuran tarafın ıslah bildiriminden itibaren bir haftalık süresi vardır.
3- Islah Ne Demek? Islah Yapılamayacak Hususlar Nelerdir?
Islah ne demek? Islah yoluyla davada taraf değişikliği yapılabilmesi ise mümkün değildir. Yani bir başka ifadeyle davacı ıslah yoluyla davalıyı değiştiremez. Ayrıca ıslah yoluyla davacının, davaya üçüncü kişileri de dahil etmesi mümkün değildir. Yani, ıslah taraf değişikliği konusunu kapsamaz.
Islah yoluyla her ne kadar yeni delil gösterme imkanı mevcutsa da, Hukuk Muhakemeleri Kanunu 240/2 maddesinin açık yasak düzenlemesi uyarınca ikinci bir tanık listesi verilmesi mümkün değildir. Bu nedenle ıslah yoluyla yeni tanık dinletilmesi de mümkün değildir.
Yine ıslah yoluyla süresinde verilmemiş bir cevap dilekçesi de tekrar sunulamaz. Çünkü ıslah, ancak daha önce yapılmış bir usulü işlem yönünden yapılabilir. Cevap dilekçesi sunulmamış ise ortada daha önce yapılmış bir usulü işlem bulunmadığından ıslah da mümkün olmaz. Bir diğer ifadeyle, ıslah yoluyla geçirilen usulü işlem sürelerinin telafisi mümkün değildir. Süresinde yapılmayan bir usulü işlemin, ıslahı da yapılamaz.
4- Islah Ne Zaman ve Nasıl Yapılabilir?
Islah ne demek? Islah, yargılamanın sona ermesine dek her aşamada yapılabilmektedir. Ancak, istinaf ve temyiz aşamalarında ise ıslah yoluna başvurulamaz. Islah, yargılama aşamasında ancak bir defa başvurulabilecek istisnai bir yoldur. Bu nedenle tarafların aynı dava için yalnızca bir kez ıslah hakları bulunur. Islah, yazılı ya da sözlü şekilde yapılabilir. Islah, karşı tarafın ya da mahkemenin kabulüne de bağlı değildir.
Islah ne demek? Islah yoluna başvurulduğunda eğer tam ıslah söz konusu ise dava dilekçesinden itibaren tüm usul işlemleri, eğer kısmen ıslah yapılmış ise yalnızca ıslah edilen işlemler yapılmamış sayılarak değiştirilir ve dava ıslah edilen hali ile görülmeye devam eder.
Islah yoluyla yeni bir dava açılmış sayılmaz, ancak davaya yeni hali ile devam edilir. Konuyla ilgili Türk Ceza Kanunu Kapsamında Güvenlik Tedbirleri Nelerdir konulu yazımıza da bakmanızı öneriyoruz…
