Kredi borcunu ödemeyen kişiye kefil olan kişinin sorumlulukları nelerdir, kefalet nedir, nasıl uygulanır? Günümüz ekonomik yaşantısında vatandaşlar açısından, bankalar tarafından sağlanan krediler önemli bir yer tutuyor. Bankalar kredi alacaklarını garanti altına almak adına ise, kredi çekmek isteyen kişilerden teminat ya da kefalet benzeri güvenceler talep edebiliyorlar.
Banka kredilerine kefil olan kişiler ise asıl borçlunun borcunu ödememesi durumunda ne tür bir sorumluluğu olacağını merak ediyorlar. Bu yazımızda sizlere kefalet türlerini ve bu kefalet türlerine bağlanan yükümlülükleri ve ayrıca ödenmeyen kredi borçlarında kefilin sorumluluğu ve tüm ayrıntıları ile aktaracağız. İşte tüm merak edilen yönleriyle kefalet müessesi…
Kefalet Nedir ? Şekil Şartları Nelerdir?
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 581 maddesi uyarınca kefalet sözleşmesi asıl itibariyle borçlunun kendi borcunu ödememesi durumunda, kefilin bu borçtan dolayı şahsen sorumluluğu üstlendiği bir sözleşme türüdür.
Kefalet sözleşmesinin geçerli olması için gereken şekil şartları ise TBK 583. Maddesinde gösterilmiştir. Buna göre; kefalet sözleşmesinin yazılı olması ve ayrıca kefilin sorumlu olduğu miktar ile kefalet tarihinin de kefilin kendi el yazısı ile yazılması gereklidir.
Yine, müteselsil kefil olunması durumunda, bu sıfatla ya da bu anlama gelen başkaca bir ifade ile yükümlülük altına girildiğinin de kefalet sözleşmesinde kefilin kendi el yazısıyla belirtmesi zorunludur.
Evli Kişilerin Kefaleti İçin Eşin Rızası Koşulu ve Kefalet Nedir Hukuk
TBK madde 584’e göre ise evli kişiler ancak eşlerinin yazılı izni ile kefil olabilirler. Ancak eşin kefalete rızasında bazı önemli istisnalar bulunur.
Bu istisnai durumlarsa; Ticaret siciline kayıtlı ticari işletmenin sahibi ya da ticaret şirketinin ortak veya yöneticisi tarafından işletme ya da şirketle ilgili olarak verilecek kefaletler, mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı esnaf veya sanatkârlar tarafından verilecek kefaletler, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi Kullandırılmasına Dair Kanun kapsamında kullanılacak kredilerde verilecek kefaletler ile tarım kredi, tarım satış ve esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri ile kamu kurum ve kuruluşlarınca kooperatif ortaklarına kullandırılacak kredilerde verilecek kefaletler için eşin kefalete rızası aranmaz.
Kefalet Nedir ve Kefalet Çeşitleri
Yine Türk Borçlar Kanunu 585 ile 588 maddelerinde de kefalet sözleşmesinin çeşitleri ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre kefalet çeşitleri;
Adi Kefalet,Müteselsil Kefalet,Birlikte Kefalet,Kefile Kefil ve Rücua Kefil
Olarak sınırlı sayıda sayılmıştır. Bu yazımızda biz, banka kredilerinde sık karşılaşılan adi kefalet ve müteselsil kefalet üzerinde duracağız.
1) Adi Kefalet Nedir?
TBK 585. Maddesinde ayrıntılı düzenlenen adi kefalette en önemli husus, alacaklının önce borçluya başvurması ve alacağını tahsil açısından borçlu aleyhine takip başlatması ancak borçludan borcun tahsil edilememesi durumunda kefile yönelebilmesidir. Özetle adi kefalette alacaklı, borçluya başvurmadan, kefil aleyhine takip başlatamaz; ancak, bu durumun istisnaları da vardır. Şu hallerin varlığı durumunda alacaklı, doğrudan doğruya kefile başvurabilir:
Borçlu aleyhine yapılan takibin sonucunda kesin aciz belgesi alınması,Borçlu aleyhine Türkiye’de takibatın imkânsız hâle gelmesi veya önemli ölçüde güçleşmesi,Borçlunun iflasına karar verilmesi,Borçluya konkordato mehli verilmiş olması durumlarında alacaklı kefile doğrudan doğruya başvurabilir.
2) Müteselsil Kefalet Nedir?
TBK madde 586’da düzenlenen müteselsil ya da bir diğer ifade ile ortaklaşa kefalette, kefil olan, müteselsil kefil sıfatı ile veya bu anlama gelen başkaca bir ifadeyle yükümlülük altına girmiştir. Alacaklı, bu kefalet kapsamında borçluyu takip etmeden ya da taşınmaz rehnini paraya çevirmeden doğrudan kefili takip edebilir. Tabi ki, bu takip için borçlunun, borcunu ifada gecikmesi ve ihtarın sonuçsuz kalması ya da borçlunun açıkça ödeme güçsüzlüğü içinde olması gerekir.
Banka Kredilerinde Dikkat Edilmesi Gereken Husus Nedir?
Türkiye’de bankalar, normalde talep edenlere tüketici kredisi verirken yukarıda özellikleri belirtilen adi kefalet almak durumunda ama uygulamada bankalar kendilerini daha sağlama almak için müteselsil yani ortaklaşa kefalet alma yoluna gidebiliyorlar.
Yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere adi kefalette alacaklı, gerçek borçluya başvurmadan yani alacağını asıl borçludan almak için her yolu denemeden kefile gidemezken müteselsil kefalette banka, aynı anda hem gerçek borçluya hem de kefile karşı takip başlatabilir. Bu nedenle verilen kefalet türünün bilinmesi doğacak sorumluluğun tespiti açısından da çok önemlidir. Ayrıca bütçenize uygun kredi tercihinde bulunmanız, ödeme sürecinde problem yaşamanızın önüne geçecektir.
Banka Kredilerinde Yapılandırma ve Kefalet Ne Demek
Banka kredilerinde yapılandırılmaya gidilmesi yani borcun yapılandırılması halinde yerleşik Yargıtay uygulamasına göre bu işlem yenileme gibi kabul edilir. Bu durumda yapılandırma öncesi borca bağlı kefalet gibi teminatlarda kendiliğinden sona erer. Kefilin sorumluluğunun devamı için, yapılandırılan bu yeni kredi borcu içinde ayrıca kefil olarak imza atmış olması gerekir. Aksi durumda önceki krediye kefil olanın, yapılandırılmış yeni kredi sözleşmelerinden de kefil olarak sorumlu tutulmaları mümkün olmaz.
