Larva tedavisi; halk arasında kurtçuk tedavisi olarak da bilinen, tıp dilinde biocerrahi ya da maggot tedavisi olarak da adlandırılan, iyileşmeyen yaraların tedavi edilmesinde etkili bir yöntemdir. Genel olarak vücudun bir yerinde yara çıktığında, vücut bunu kendi kendine iyileştirme yeteneğine sahiptir.
Ancak bazı durumlarda yara dokusunun iyileşmesi, çevre dokulara zarar vermemesi için immün sistem yetersiz kalır ve müdahale gerekir. Deri üzerindeki doku ve doku artıklarının yabancı maddelerden temizlenmesi için de larva tedavisi yani kurtçuk tedavisi tercih edilen yöntemlerden bir tanesidir. Peki, larva tedavisi nedir hangi hastalıklara iyi gelir? Larva tedavisi nasıl yapılır, yan etkileri var mıdır? İşte, kurtçuk tedavisi hakkında bilgiler…
Larva Tedavisi Nedir | Kurtçuk Tedavisi Nedir?
Larva tedavisi nedir; debridman işleminin cerrahi yöntemlerle yapılamaması durumunda uygulanan, yara ve kenarındaki doku ile doku artıklarının temizlenmesi işlemidir. Çoğunlukla antibiyotiklere karşı dirençli hastaların yara tedavisinde maggot tedavisi tercih edilir.
Özetle larva uygulaması; yaranın iyileştirilmesi ve yara çevresindeki sağlıklı dokuların korunması işlemidir. Ancak larva tedavisi nedir iyi anlamak için öncelikle debridman işleminin ne olduğun bilmek gerekir.
Debridman Nedir ? Yara Debridmanı Nedir ?
Debridman işlemi ya da yara debridmanı; yara ve çevresindeki canlı kalması mümkün olmayan, enfekte olmuş kötü ve kalitesiz doku ile doku artıkları ve yabancı maddelerin temizlenmesi işlemidir. Vücut, deri üzerinde yara oluştuğunda bunu kendi kendine temizleme yeteneğine sahiptir ancak bazı istisnai durumlarda ve bağışıklık sorunu olan kişilerde dışarıdan müdahale gerekebilir.
Yara debridmanı, yaranın iyileşmesi için gereklidir. Bu işlemde yara yatağı hazırlanır, iyileşmesi mümkün olmayan dokular temizlenir ve bakteriyel denge sağlanır. Yara debridmanı için de çoğunlukla cerrahi işlemler uygulanır.
Ancak yara debridmanı için hangi yöntemin kullanılacağı, hastanın içinde bulunduğu duruma, yaranın durumuna ve hastanın ihtiyaçlarına göre değişir. Bu noktada larva tedavisi yani kurtçuk tedavisi de seçenek olarak karşımıza çıkar.
Larva Tedavisi Hangi Hastalıklara İyi Gelir ? Lucilia Sericata Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Larva tedavisi nedir sorusunun cevabı kadar larva tedavisi hangi hastalıklara iyi gelir sorusuna da internet üzerinde sıklıkla yanıt aranıyor. Genel olarak kurtçuk tedavisi yani maggot tedavisi, iyileşmeyip kronik hale gelen ağır yaraların tedavisi için uygulanır.
Kurtçuk tedavisi hem ekonomik olduğu için hem de iyileşme sürecine hızla etki ettiği için tercih edilir. Genel olarak larva tedavisinin iyi geldiği hastalıklar şu şekildedir:
İyileşmeyen, travmatik yara tedavisiAntibiyotiklere karşı dirençli hastaların yara tedavisiNöropatik ayak ülseri tedavisiDiyabetik ayak ülseri tedavisiOsteomyelit tedavisiBası ülseri tedavisiİskemik ülser tedavisiNekrotizan fasiit tedavisiPost operatif yara tedavisiVenöz staz ülser tedavisi
Yara Debridmanı için Larva Tedavisi Kimlere Yapılır?
Maggot tedavisi yani kurtçuk uygulaması; cerrahi debridman yöntemlerinin uygulanamadığı hastalara yapılır. Kimi zaman hastalara cerrahi debridman yapılması uygun olmaz ve bu nedenle genel geçer olarak kabul gören maggot tedavisi tercih edilir.
Ancak larva uygulaması için bu konuda yetkin sağlık çalışanlarından hizmet alınmalıdır. Her ne kadar yara debridmanı için maggot tedavisi etkili olsa da, uygulamadaki başarı için yara konusunda eğitimi olan, kurtçuk tedavisi yapmada beceri ve bilgi sahibi sağlık çalışanları tercih edilmelidir. Bu konuda cerrah, doktor ve yara bakım hemşiresi uyumu oldukça önemlidir.
Açık Yaraya Kurt Tedavisi Nasıl Yapılır ?
Yeşil şişe sineği yani Lucilia Sericata sineklerinin larvaları, yara üzerindeki ölü dokularla ve doku artıklarıyla beslenirler. Bu doku artıklarını parçalayarak yiyip sindirmeleri söz konusudur. Sindirim esnasında da larvalar tarafından çeşitli enzimler salgılanır. Böylelikle yara debridmanı sağlanır.
Lucilia Sericata yani yeşil şişe sineği larvaları, sağlıklı ve canlı insan dokularını yemezler. Larvaların seçici olması; ölü dokuları yiyip canlı dokuları yememesi, yara debridmanının gerçekleşmesini sağlar. Larvaların salgıladığı enzimler, sıvı hale getirilen ve sindirilen materyalin içindeki bakterileri azaltır/yok eder. Dolayısı ile kurtçuk tedavisi sayesinde yara üzerinde antibakteriyel etki sağlanır.
Maggot tedavisinde yaraya uygulanan larvalar genellikle başlangıçta oldukça ufak; 1/2 mm boyundadır. Larvaların boyutu, işlem süresince büyür ve ortalama olarak 4 ün içinde 12 mm boyuna ulaşabilirler.
Larva Debridman Tedavisi Adımları
Larva uygulaması öncesinde yara yıkanır ve mümkün olduğunca tüm doku artıkları ile yara bakım ürünleri arındırılırYara ve çevresi temizlenirYaranın olduğu cilt kurulanır ve yara çevresi, larva enzimlerinin olumsuzluklarından korunması için nanoalerjik yapıştırıcılar veya hidrokolloid örtüler kullanılırNanoalerjik yapıştırıcı ya da hidrokolloid örtüler kullanılamaması durumunda, yaranın çevresine çinko içerikli pomad ile bariyer görevi görecek kremler sürülürYara üstüne, larva çıkışını engelleyecek örtü veya gazlı bez uygulanır ancak larvanın hava alması engellenmezLarva uygulanan yara üzerine bası uygulanmaz ve sık sık larvaların hareketleri izlenir, yaşadıklarından emin olunur3 ya da 4. Günde larva üzerindeki örtüye birlikte alınır ve havasız bırakılarak ölmeleri sağlanırYaranın derininde larva kaldı ise temizlenirLarva uygulaması sonrasında yeniden durum değerlendirmesi yapılır ve tekrar larva uygulaması yapılıp yapılmayacağına karar verilir
Larva Tedavisi Yöntemleri Nelerdir ?
Larva tedavisi yöntemleri iki farklı kategoride ele alınır ve hangi kurtçuk tedavisi yöntemi hastaya uygun ise o tercih edilir. Ancak hangi yöntem tercih edilirse edilsin, maggot tedavisi konusunda uzman ve eğitimli doktor, cerrah ve sağlık çalışanlarından destek alınmalıdır, merdiven altı diye tabir edilen kişi ve yerlerden bu sağlık hizmeti alınmamalıdır.
Larva tedavisi yöntemleri, Larva Poşetleri (BioBag) ve Serbest Larva Uygulaması olarak iki türlüdür. Hastanın içinde bulunduğu duruma ve yaranın durumuna göre bu yöntemlerden birine karar verilir.
1- Serbest Larva Uygulaması Nasıl Yapılır?
Serbest larva uygulamasında, larvalar yara üzerine bırakılır ve bu uygulamadaki amaç; larvaların serbestçe yara üzerinde dolaşmasıdır. Ancak larvaların yara dışına çıkmalarının önlenmesi için gerekli tedbirler alınır ve hava almaları sağlanır.
Serbest larva uygulaması öncesinde larvalar özel kaplarda muhafaza edilir. Larvaların oda sıcaklığında olmasına dikkat edilir. Ayrıca bu larvalar, üretiminden sonraki 24 saatlik süre içinde kullanılmalıdır.
2- Larva Poşeti (BioBag) Nasıl Yapılır?
BioBag yani larva poşeti uygulamasında larvalar, küçük keselere konulur. Poşet içindeki larvaların korunması içinde kese içine ufak boyutta köpük parçaları eklenir. Ancak larva poşeti uygulamasında kesenin boyutu, yaranın boyutuna göre değişir. Tedavi süresince de bu kesecikler içinde larvalar kalır. Genellikle 3 veya 4 gün boyunca uygulamaya devam edilir.
Larva Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Larva yani kurtçuk tedavisi her yaranın temizlenmesinde uygulanmamalıdır. Dolayısı ile dikkat edilmesi gereken pek çok nokta vardır. Larva uygulaması hakkında bilinmesi ve dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:
Maggot tedavisi damarın açık olarak görüldüğü ve damara yakın yaralarda uygulanmamalıdırKanama eğilimi yüksek hastalarda uygulanmamalıdırFistül ve sinüs ağzına yakın yerlerde dikkatli uygulama yapılmalıdırKuru nekrotik eskar dokusu üzerinde larva tedavisi etkili olmaz bu nedenle eskar dokusu nemlendirilmesi, larvaların doku altına girebilmesi sağlanmalıdırİç organların açıkta olduğu yaraların larva tedavisinde tüm önlemler alınmalıdır ve süreç doktor tarafından, yakından takip edilmelidirTedavi süreci esnasında ağrı şikayeti gözlemlenebilirTedavi esnasında kana riski vardır ve yara kontrolü sık sık yapılmalıdırPropilen glikol içeren kremler ve nemlendiriciler, larvalar üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Bu nedenle kurtçuk tedavisi öncesinde bunların kullanımına son verilmelidirLarva uygulaması, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı veya sertifikalı sağlık kuruluşlarında yaptırılmalıdır
Larva Tedavisi Öncesi Bilinmesi Gerekenler
Kurtçuk tedavisi herkese uygunluk göstermez ve bu nedenle tedavi kararı öncesinde hasta bir bütün olarak incelenir. Yaranın oluşma neden, yara tipi, yara yatağının durumu detaylı olarak araştırılır. Eğer yara üzerinde bası varsa öncelikle yara bölgesi basıdan arındırılır.
Tüm incelemeler sonucunda eğer cerrahi debridman uygunsa bu yöntemlerden biri uygulanır, değil ise de maggot tedavisi için karar verilir ve hastadan onam yani izin istenir.
Larva Maggot Tedavisi Yan Etkileri Nelerdir?
Maggot uygulaması esnasında bazı yan etkiler görülebilmektedir. Bu nedenle de tedavi süreci, sertifikalı sağlık uzmanı ve doktor tarafından takip edilmelidir. Genel olarak larva tedavisi yan etkileri arasında; kanama ve hastaların kendilerini halsiz hissetmesi bulunur.
Eğer kurtçuk tedavisi esnasında hasta durumdan çok rahatsız olursa tedavi sonlandırılmalıdır. Yine aynı şekilde kanama söz konusu olduğunda durum doktor tarafından değerlendirilmeli ve gerekirse tedavi sonlandırılmalıdır.
Larva Uygulaması ile İlgili Merak Edilen Sorular ve Cevapları
Larva uygulaması yani halk dilindeki tabiri ile kurtçuk tedavisi le ilgili cevabı merak edilen çok fazla soru bulunuyor. Larva tedavisi nedir yazımızın bu kısmında kurtçuk tedavisi hakkında en merak edilen sorulara ve cevaplarına yer verdik…
1- Larva Uygulaması Nedir?
Larva uygulaması, Lucilia Sericata sineklerinin steril hale getirilmiş larvalarının kullanılmasıyla uygulana bir yara debridmanı yöntemidir. Kurtçuk tedavisi ile kronik hale gelen iyileşmeyen yaraların tedavi edilmesi amaçlanır.
2- Maggot Debridman Tedavisinde Hangi Larva Kullanılır?
Maggot debridmanı tedavisinde kullanılan larva; Lucilia Sericata yani yeşil şişe sineği larvasıdır.
