mRNA aşısı nedir sorusunun cevabı günümüzde oldukça merak ediliyor. Bu aşı, koronavirüs için geliştirilen aşılardan yalnızca bir tanesi. Genetik kodun değiştirilmesiyle koronavirüse çare bulunmaya çalışıyor. Bu nedenle de aşılmışın dışında olan bu aşının ne olduğu ve nasıl çalıştığı dünya çapında pek çok kişi tarafından merak ediliyor. Bu yazı, mRNA aşısı nedir ve nasıl çalışır merak edenler için hazırlandı. İşte mRNA aşısına dair merak edilenlerin cevapları…
Aşı Nedir?
Bağışıklık sistemimiz aslında koronavirüsü baskılayabilecek kapasitede ancak ilk olarak eğitime ihtiyacı var. Temelde bir virüs vücuda giriş yaptığında, bağışıklık sistemimizin yapması gereken ilk şey; virüsün ne olduğunu bulmak ve anlamak. Bunu gerçekleştirmek için de enfekte olan hücrelerin kalıntılarını yutuyor ve onları antijen adı verilen parçalara ayıran askerleri, yani bir diğer adıyla makrofajları gönderiyor.
Makrofajlar da bu antijenleri analiz etmek için en yakın lenf bezine ulaştırıyor. Orada da T hücresi ve B hücresi adı verilen binlerce bağışıklık sistemi hücresi birikiyor ve antijenleri inceliyor. T hücreleri ise iki çeşitten oluşuyor: virüsün bulaşmış olduğu hücreleri öldüren “öldürücü T hücreleri” ve bağışıklık tepkisinin arttırılması için çeşitli kimyasallar salgılayan “yardımcı T hücreleri“.
B hücreleri de virüsün parçacıklarını tıpkı güdümlü bir füze gibi hedefleyen antikorları üretiyor. Fakat bu noktada bir sorun ortaya çıkıyor. O da; vücutta milyonlarca T ile B hücresi var ve bunların hepsi de birbirinden biraz farklı durumda. Sonuç olarak bunlardan yalnızca birkaçı koronavirüs enfeksiyonu ile savaşabiliyor. Daha basit bir anlatımla; koronavirüsle etkili bir şekilde savaşılması için bağışıklık sisteminin bu hücreleri bulması ve klonlayarak adeta bir ordu kurması gerekiyor. Bunun gerçekleşmesi için gerekli olan zaman da yaklaşık olarak yedi gün sürüyor ve maalesef ki o zamana kadar pek çok insan çoktan hastalanmış duruma geliyor.
mRNA Aşısı Nedir?
Çeşitli virüslere karşı kullanılan ve bildiğimiz tüm aşılar, gerçek virüsle karşılaşılmasından önce vücudun bu eğitim sürecini tamamlamasını sağlıyor. mRNA aşısı nedir sorusunun cevabına gelince de; bu yeni tip aşılar, vücuda yalnızca virüsün antijenini yani virüsü üretme talimatlarını gönderiyor veriyor. mRNA aşısı ile virüsün geri kalanı verilmemiş oluyor. Bu sayede de insan vücudunda bağışıklık sistemi, doğru T ve B hücrelerini kolaylıkla bulabiliyor. Bu durum sayesinde de virüsün çoğalma riski olmuyor ve onları hazır hale getirebiliyor.
Türkiye gibi tüm dünya ülkelerini yoğun olarak etkisi altına alan koronavirüs için geliştirilen aşıların odak noktası olan antijen; diken proteini olarak biliniyor. Diken proteini aynı zamanda koronavirüsün insan hücrelerine girmek amacıyla kullandığı protein. Yani bağışıklık sistemi ancak diken proteinini hedeflemeyi öğrendikten sonra virüsün yayılmasına engel olabiliyor. Sonuç olarak; Pfizer-BioNTech ortaklığı ile geliştirilen aşı tam olarak bu görevleri yerine getiren bir aşı yani mRNA aşısı.
Dünya genelinde bakıldığında; Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, İngiltere ve Avrupa Birliği ülkeleri bu aşıyı kullanılacak. Türkiye’de bu aşı henzü yok ama insanlar mRNA aşısı nedir diye merak ediyor. Türkiye’de ise Çin aşısı olarak bilinen, inaktif virüs aşısı adı da verilen, eski tip yöntemlerle oluşturulmuş aşı kullanılmaya başlandı. Aslında bir aşı geliştirmek normal şartlar altında yıllar alan bir süre ancak acil durum söz konusu olduğu, pandemi olduğu için bu çalışmalara hız verildi ve bu süre 10 aya kadar düştü.
Pfizer BioNTech Ortaklığında Geliştirilen mRNA Aşısı Nasıl Çalışır?
mRNA aşısı nedir ve nasıl çalışır sorularının cevabı son zamanlarda oldukça merak ediliyor. Bu aşı ile ilgili Türkiye’de henüz bir gelişme yok. Sağlık Bakanlığı bu aşı ile ilgili görüşmelerin yapıldığını açıkladı ancak ülkemizde yalnızca Coronavac aşısı uygulanıyor. Süreç ilerledikçe ülkemize bu aşının gelip gelmeyeceği belli olacak ancak insanlar yine de mRNA aşısı nedir ve nasıl çalışır diye araştırmalar yapıyor. Bu aşının nasıl çalıştığı ve işlevinin neler olduğuna yönelik elde edilen bilgiler ise şunlar:
mRNA aşılarının içinde, eski yöntemle oluşturulan aşılar gibi virüs bulunmuyor. Bunun yerine küçük genetik kod parçaları yer alıyor. Bu küçük kod parçaları da diken proteininin üretilmesini talimatını iletiyor. Yani mRNA aşısında koronavirüs yer almıyor.Pek çok aşı gibi bu aşı da iğneli enjeksiyon yöntemiyle üst kol kasına uygulanıyor.Koldaki hücrelere giren aşı, mRNA’yı iletiyor ve hücreler de kodlanmış olan talimatları algılıyor. Böylelikle koronavirüsün diken proteinleri üretiliyor. Bağışıklık sisteminin görmesi için de tamamlanan proteinleri, hücrelerin yüzeyine koyuyor.Bağışıklık sistemi de vücut hücrelerinin yüzeyinde yer alan diken proteinlerini görüyor. Yani bağışıklık sistemi, bunu gerçek bir virüs olarak algılıyor ve tepki geliştiriyor; hücrelere saldırıyor. Diken protein parçaları lenf bezlerine iletiliyor ve virüsün tanımlanmasını sağlayacak olan koca bir orduyu eğitiyor.
mRNA aşısı nedir diye merak edenler için; bu aşının uygulanması sonrasında gerçek bir koronavirüs insan hücrelerine bulaştığında, diken proteini üretimi olması için harekete geçiliyor. Kısacası; bu aşıyı olan kişilerin bağışıklık sistemi hızlı bir şekilde antijeni tanır hale geliyor ve kişinin hastalanmasından önce koronavirüse saldırı gerçekleşiyor. Böylece kişiler hasta olmadan, bağışıklık sistemi devreye girebiliyor.
