Sosyopat kimdir, kimlere sosyopat denilir? Gündemde yeni yayınlanmaya başlayan Annemizi Saklarken dizisi Dündar karakteri, kişiliğiyle dikkat çekiyor.
Dündar’ın sahip olduğu yaşam tarzı ve yaptığı planlar diğer karakterlere göre biraz farklı.
Hatta Türk dizi tarihinde ilk defa böyle bir karakter görüldü desek yanlış olmayacak. Kendisi sayesinde psikopatlık/ sosyopatik davranışlar hakkında merak geri doğdu.
Peki nedir bu sosyopatlık? Sosyopat ne demek, testi nasıldır? İşte merak edilenler!
1- Sosyopat Ne Demek? Sosyopat Nedir Hastalık mıdır?
Öncelikle kelimenin anlamından hareketle ilerlemek hem hastalığın hem de Annemizi Saklarken dizisi Dündar davranışlarının hakkında daha net düşüncelerin oluşmasını sağlar.
Sosyopatlık psikolojik bir hastalıktır. Kişinin sahip olduğu farklı davranışlar sonucu uzman bir psikiyatrist tarafından test ve gözlem neticesinde tanı koyulur.
Çoğu zaman tanılanmak adına 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor. Çünkü temelde bir kişilik bozukluğu olarak biliniyor.
Diğer bir ismi Antisosyal Kişilik Bozukluğu olarak karşımıza çıkıyor. Hatta çoğu zaman sosyopatlık özellikleri ile psikopatlık özellikleri birbirine karışıyor.
En tehlikeli psikolojik hastalıklar arasında yer alır. Çünkü dürtüsel kontrol yoktur ve bu kişiler daha çok cinayetlere karıştıktan sonra ortaya çıkar.
Yüksek İşlevli Sosyopat Nedir? Yüksek İşlevli Sosyopat Belirtileri
Psikolojik hastalıklar arasında yüksek işlevli olmak aslında iyi bir durumu temsil etmektedir. İşlev sahibi olmak özellikle toplum yararına iyi olabilecek işlev/özellikleri barındırmaktır.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu sahibi kişilerin yüksek işlevli olması da aynı durumu yansıtır. Kişinin toplumla bir arada bulunması, az da olsa derinden ilişki kurabilmesi, hafif duyguların yaşanması gibi kendi ve toplum yararına özellikler görünmesidir.
2- Sosyopat Belirtileri Nelerdir?
Sosyopat özellikleri arasında birden fazla tanı kriteri bulunmaktadır. DSM-5 üzerinde kategorilere ayrılan bu tanılar, 18 yaşını geçip kategori bazında üçten fazla belirtiyi taşıyan kişilere tanı koyulur.
Tanılama sadece uzman psikiyatrist tarafından yapılır. Herhangi bir internet üzerindeki test, sorular tanı koymak için yeterli değildir.
Bahsedilecek olan özelliklerden bir ya da ikisini taşımak tanıyı almak için yeterli değildir. Bu sizin sosyopatlık derecenizi yansıtmaz.
A- Konuşmaları ile Çevreyi Manipüle Eder
Manipülatif davranışlar bir sosyopat için olmazsa olmaz davranışlar arasındadır. Hatta çok baskın olduğunda buna göre bir tanılama alması da söz konusu olabilir.
Manipülasyon söz ve davranışlarıyla kötü düşünceler ışığında karşıdaki kişi ya da kişileri kontrol altına alma, yönlendirme işlemidir. Kurban olarak adlandırılan manipüle edilen kişi durumun farkında değildir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı almış kişilerin etkin, etkileyici konuşmaları bulunur. Topluma çok rahat hitap eder. Hatta çoğu zaman ‘Nasıl psikolojisi bozuk bu insanın ya?’ diye şaşırabilirsiniz.
Kendilerini çok iyi ifade etmesi hatta ileriye giderek kontrol altına alması mevcuttur.
B- Karizmatik Oluşlarıyla Bilinirler
Dış görünüşlerine çoğunlukla dikkat ettikleri görülür. Paspal ya da bakımsız olmak onlara göre değildir.
Fakat bu durum tüm sosyopat kişiliklere genelleme yapılamaz. Arada istisnalar olsa da kendilerinin dikkat çeken bir karizmaları mevcuttur.
Hatta özellikle cinsel yönlü bir karizmatik duruştan bahsedilebilir.
C- Zeka Ortalamaları Normalin Üstünde Olabilir
Sosyopat ne demek araştırmalarınızda göreceksiniz ki, zekaları ile bu kişiler ön plana çıkar. Öyle ki sahip oldukları zekalarını olumsuz plan ve davranışlar için kullanabilirler.
Zeki olmak her ne kadar normal şartlarda iyi olarak yorumlansa da kötü emeller için kullanıldığında pek de bunun bir önemi yoktur.
Sosyopatik davranış sergileyen insanların zekası daha çok manipülasyon, kuralları yıkıp geçme ve daha kötü durumlar için geçerlidir.
D- Dürtüsel Davranış Sergiler Sonrasını Düşünmezler
Dürtüsel davranış, anlık olarak içinden gelen herhangi sebebe bağlamaksızın bir davranışını sergileme biçimidir. Özellikle çok küçük yaşlı çocuklar tarafından sergilenir.
Normalde yetişkin bir bireyden az miktarda dürtüsel davranış beklenir. Çünkü davranışın sonuçları, toplum kuralları düşünüldüğünde çoğu dürtüsel davranış bastırılır.
Gelgelim sosyopat kişilik bozukluğu için bu durum tam tersidir. Tamamen içinden geldikleri gibi davranırlar. Öncesi ya da sonrası onlar için mühim değildir.
Bir hayvanı ya da insanı öldürdüklerinde ‘Canım istedi, içimden geldi yaptım. Herhangi bir sebebi yoktu’ diyerek açıklama yapabilirler. (Geçtiğimiz günlerde sokak ortasında tanımadığı bir kadını kılıçla öldüren cani gibi.)
E- Kurallar Uymak için Değil Çiğnenmek için!
Evet çoğu zaman kuralların aslında çiğnenmek için olduğu esprisi yetişkinler tarafından da yapılır. Yine de kuralların çoğunluğuna uyum sağladığı görülür.
Her ne kadar çoğu yetişkin için durum bu olsa da sosyopat kişilik bozukluğu olan kişilerde durum tam tersine olmaktadır.
Onlar kuralların varlığından haberdar olsa da haberdar değillermiş gibi davranır. Çünkü kuralsız bir yaşam sürdürürler.
Basit bir trafik kuralından insanın yaşama özgürlüğüne varana dek ciddi kurallar ezilebilir.
F- Duygusal Anlamda Yüzeysel Hislere Sahiptir
Duygular yaşamda beraber yaşamak, kendimizi anlamak ve anlamlandırmak adına gereklidir. Fakat sosyopat özellikleri arasında duyguların yoksunluğu bulunur.
Sosyopatik kişilerde duyguların çok yüzeysel yaşandığı görülür. Tanı almış insanların duyguların birçoğundan haberi yoktur hissetmez.
Kendileri korksa dahi korkularını dışa yansıtarak karizmalarını bozmazlar. Ya da ileri düzey hastalık sahibi olanların aşık olmaları oldukça zordur.
Aşk olarak yansıtılan şey aslında başlı başına bir saplantıdır.
G- Empati Bulunmaz
Empati karşımızdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlama şeklidir. Gün içinde yaşam boyunca farkında olarak ya da olmayarak gerçekleştiririz.
Antisosyaller yani sosyopat kişiler için bu durum farklıdır. Kendileri asla ama asla empati beslemezler. Bu davranışları ile anında ön plana çıkarlar.
Hatta empatilerinin olmaması çoğu zaman karşıdakini anlamama, kurallara uymama, karşıdaki kişiyi kırma-canını yakma durumuna sebep olur.
H- Özür Dilemezler
Özür dilemek erdemliktir herkes tarafından gerçekleştirilmese de sosyopatlar da özür kavramı hiçbir şekilde bilinmez.
Çünkü onlar karşıdaki kişinin duygularıyla ilgilenmez. Kendisine kırılmış, üzülmüş ya da acı çekiyor umurlarında olmaz.
Sadece kendi hayatına odaklı yaşadıkları için sosyopat kişiler asla ama asla özür dileme davranışında bulunmaz.
I- Planlı Hareket Etmezler
Planlı hareket etmek çoğu zaman hayat kolaylaştırıcı bir etkiye sahiptir. Fakat antisosyaller ile psikopatlar bu noktada değişikliğe uğramaktadır.
Antisosyal yani sosyopatik davranış gösteren kişilerde planlı hareket etme genelde görülmez. Yaşamını normal seyrinde ilerlettiği hissiyatına kapılabilirsiniz.
Ancak akıllardan geçen anlık olaylara karşı dur diyemezler. Hemen harekete geçip sonrasını düşünmeden olayı gerçekleştirirler.
İçlerinden ‘çık birisini öldür, birisine zarar ver’ düşüncesi geçiyorsa şayet bunu sorgulamanın çoğu zaman yapılmadığı görülür.
Plansız ve programsız şekilde durum gerçekleştirilir.
İ- Kalabalık Olmayan Bir Çevreye Sahiptir
Arkadaşlık ilişkileri doğal olarak bu kişilerin oldukça azdır. Çevresini düşünmedikleri gibi arkadaşlarına da bıkkınlık hissiyatı doğurabilirler.
Özellikle narsist davranışları da bulunuyorsa çevresi tarafından ciddi anlamda beğenilmeyen bir karaktere bürünmeye sebep olmaktadır. Bu gibi durumlarda kendi içlerine kapandıkları görülebilir.
Çevresinde arkadaşları olsa ya da gözükse dahi bu durumun onlar adına duygusal bir ilişkisi, anlamı bulunmaz. Daha çok başka amaçlarına hizmet etmesi amacıyla onlarla ilişki kurarlar.
3- Sosyopat Tanısı Nasıl Alınır? Manipülatif Sosyopat Testi Nedir Nasıl Uygulanır?
Uzman doktor tarafından kişilik bozukluğu tanısı almak hiç de kolay değildir. Kişinin öncelikle var olan hayatı, hayatına dair detaylar alınır.
Gözlem ya da hastanın sadece anlattıklarına tabi kalmak yetersizdir. Çünkü kişi eğer sosyopatlık konusunda belirti veriyorsa doktoru manipüle etmeye kalkabilir.
Bu durum neticesinde sosyopat testi uygulanır. Akademik alanda özel araştırmalarla hazırlanan bu test karşılığında yeterlilik gösteren kişilere tanı koyulabilir.
Ancak 18 yaşını doldurmuş kişilere Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı koyulabilir.
4- Neden Sosyopat Olunur? Sosyopatlık Nedenleri Nelerdir?
Her ne kadar psikoloji dünyasında hala araştırma sebebi olsa da bazı aşamalarda neden oluşabileceğine dair fikirler beyan edilmiştir.
Sosyopat kişiler ve sahip oldukları özellikler araştırıldığında kendilerinin geçmiş hayatında travmatik bir olayla karşı karşıya kaldığı doğrulanmıştır.
Aile içi şiddet, ölümle karşı karşıya kalma ya da çok yakınının ölümüne tanık olma, cinsel ve fiziksel istismar, travmatik olaylar hastalığı tetiklemektedir.
Doğuştan Antisosyal Kişililk Bozukluğu tanısına sebep olan kalıtımsal özelliklerin varlığından da söz edilmektedir.
5- Sosyopat Tedavisi Nasıl Yapılır? Sosyopatlık Geçer mi?
Maalesef uzmanlar tarafından söylenenlere göre de sosyopat kişiler karşı yapılan tedaviler çoğu zaman eksik kalabilmektedir.
İlaç ve kişinin durumuna göre hastanede yatış ile tedaviler yapılır.
Ancak bu kişilerle psikolojik destekler yüz yüze sağlansa da duygudan yoksun olmaları ve çevresin sadece manipülatif davranışlar sergileme alanı olarak gördüklerinden yeterli gelmez.
Eskiden olduğu gibi günümüzde dahi çoğu uzmanın sosyopatlık derecesi olanların toplumdan uzaklaştırılması gerektiğini vurgular.
Sosyopat mıyım | Kronik Düzeyde Sosyopat İnsanlar Hastalığın Farkında Değildir
Kronik düzeyde sosyopat insanlar hasta olduklarını kabul etmezler. Onlara göre yaşadıkları oldukça normal ve doğaldır. Empati becerileri olmadığı için başkalarıyla kendini kıyasa girmezler.
Bir insanın kolay kolay sosyapat mıyım sorusunu sorması bu yüzden beklenmez.
Hatta kendilerini o kadar iyi gizlerler ki çoğu zaman toplum içinde de çok ciddi, sarsıcı olaylar sonrası tanılandıkları görülür.
Karşı karşıya kalınan haberler genelde insan öldürme, hayvan öldürme üzerine gerçekleşir.
Yüksek bir oranda sosyopatların cinayet işleme olasılıkları diğer insanlara göre daha fazla olsa da herkes için bu durum oluşmak zorunda değildir.
6- Karakter İncelemesi | Annemizi Saklarken Dizi Dündar Sosyopat mı?
Annemizi Saklarken dizisi Dündar karakteri gündeme resmen bomba gibi düştü desek yeridir. Dündar karakterinin alışık olunan karakterlerde oluşturduğu farkı izleyicilerin dikkatinden kaçmadı.
Hatta birçok kişi Annemizi Saklarken dizisi Dündar sosyopat mı, neden böyle davranıyor sorularını sormasına sebep oldu.
Dündar Karakteri İncelemesi
Annemizi Saklarken dizisi Dündar karakteri, çevresi tarafından oldukça doğal ve normal karşılanan bir tiptir. Dış görünüşüne verdiği önem ve karizmatik duruşu ile bilinir.
Normal şartlarda çevresine hitap etmeyi, konuşmayı ve yönlendirmeyi çok iyi bilir. Aslında onu dışarıdan gören birisi herhangi bir sorun olmadığını düşünecektir.
Halbuki Annemizi Saklarken dizisi Dündar çok farklı dünyalarda bir insandır. Kendisinde Antisosyal Kişilik Bozukluğu vardır.
Zerrin ile evli olan Dündar, eşine dışarıdan görülmeyen şiddet ve manipülasyonlar oynar. Öyle planlar kurar ki dışarıdakilere kendine acındırmayı dahi başarır.
Dizinin çok yeni olması Dündar karakterinin doğuştan mı yoksa sonradan mı bu özelliğe ulaştığı konusunda net bilgi vermiyor.
Ancak genel olarak sosyopat– psikopat kelimeleri birbirleri yerine kullanılsa da Annemizi Saklarken dizisi Dündar çok planlı ve programlı hareket etmektedir.
Halbuki sosyopatlar planlı hareket etmez, dürtüseldir. Bir sonraki davranış sırası onların umurunda olmaz. Tüm bunlar göze alındığında Dündar karakterinin psikopatlık konusunda daha ön planda olduğu görülebiliyor.
