Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda düzenlenen yüksek mahkemelerden biri de Uyuşmazlık Mahkemesidir. Uyuşmazlık Mahkemesi, adli yargı ve idari yargı organları arasında çıkan görev ve de hüküm uyuşmazlıklarına kesin olarak çözüm bulan bir yüksek mahkemedir. Yazımızda uyuşmazlık mahkemesi ne yapar, uyuşmazlık mahkemesi görevleri gibi pek çok soruya yanıt vereceğiz.
Uyuşmazlık Mahkemesi Ne Yapar? Uyuşmazlık Mahkemesi Ne Zaman Kuruldu?
Uyuşmazlık Mahkemesi ne yapar? farklı yargı dallarında görev yapan mahkemeler arasında ( adli yargı mahkemeleri, idari yargı mahkemeleri) aynı dava konusunda çıkan görev ile hüküm uyuşmazlıklarının kesin olarak çözümlenebilmesi gayesi ile 9 Temmuz 1945 yılında kurulmuştur. 12 Haziran 1979 tarihinde yürürlüğe giren “Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun” ile Uyuşmazlık Mahkemesinin yapısı yeniden düzenlenmiş ve askerî yargının kaldırılması sonrasında yapılan değişiklik ile son şeklini almıştır.
Uyuşmazlık Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Bu mahkemenin yönetmeliğe göre belli başlı görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. Uyuşmazlık Mahkemesi görevleri; farklı yargı dallarına ait mahkemeler arasında çıkan olumlu ya da olumsuz görev uyuşmazlıkları ile aynı konuda iki farklı yargı dalına ait mahkemelerce verilerek kesinleşen çelişkili hükümleri inceleyerek çözüme kavuşturur.
Görev uyuşmazlıklarında, görevli yargı organını belirleyen Uyuşmazlık Mahkemesi, hüküm uyuşmazlıklarında ise görevsiz mahkemenin kararını iptal eder. Uyuşmazlık Mahkemesi kanunu kapsamında verilen kararlar kesin niteliktedir. Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar hakkında verilen kararlara itirazın mümkün olmadığı da söylenebilecektir.
Uyuşmazlık mahkemesi nelere bakar? Bu mahkeme hem olumlu hem de olumsuz uyuşmazlık konularına bakabilecektir. Farklı yargı dallarında bulunan mahkemeler arasındaki “Olumlu görev uyuşmazlığı” nedir ve nasıl Oluşur? Olumlu görev uyuşmazlığı söz konusu olduğunda bir yargı organı veya mahkeme, bir davanın kendi görev alanında kaldığına karar verirken, diğer yargı organı ya da mahkeme ise aynı davanın kendi görev alanına ait olduğunu iddia eder.
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Bu mahkeme “Olumsuz görev uyuşmazlığı” ise adli yargı ve idari yargı organlarının, konusu ve tarafları aynı olan bir uyuşmazlık noktasında karşılıklı olarak birbirlerini görevli olarak görmeleri üzerine görevsizlik kararı vermeleri ve de bu kararların kesinleşmesi durumunda söz konusu olur. Yani, olumsuz görev uyuşmazlığında, görevsizlik kararını veren mahkemelerin, dosyada karşılıklı olarak birbirlerinin görevli olduklarını iddia etmeleri durumunda oluşur.
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar konusunda olumsuz görev uyuşmazlığı durumunda, başvuru yapma hakkı söz konusu davanın taraflarına ait olduğu bilinmelidir. Bu başvuru, son görevsizlik kararını vermiş olan mahkemeye sunulacak bir dilekçe ile yapılır.
Görev uyuşmazlıklarında, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından görevli mahkeme belirlenir ve bu karar mahkemelere bildirir. Bildirim üzerine görevli bulunan mahkeme tarafından, yargılama ayrıca bir karara gerek duyulmaksızın başlar. Eğer, Uyuşmazlık Mahkemesince görevsizlik kararı veren mahkemelerden başka bir mahkemenin görevli olduğu yönünde bir karar çıkarsa, bu kez davacının Uyuşmazlık Mahkemesi kararı ile birlikte, görevli bulunan mahkemeye yeni bir dava açılması gerekir.
Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı Nasıldır? Üyeleri Nasıl Seçilir?
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Bu sorudan sonra Uyuşmazlık mahkemesi kaç üyeden oluşur bundan bahsedelim. Uyuşmazlık Mahkemesi, bir Başkan ile altı asıl ve altı yedek üyeden kurulur. Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanı ile Başkanın bulunmadığı durumlarda görevini ifa edecek Başkan Vekili, Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından Anayasa Mahkemesince seçilir.
Uyuşmazlık Mahkemesi üyeleri yani Başkan ve Başkan vekili dışındaki altı asıl ve altı yedek kişi ise ülkemiz yargı alanında bulunan diğer yüksek mahkemeler olan Yargıtay ve Danıştay tarafından seçilir. Bu kapsamda, Uyuşmazlık mahkemesinde görev almak üzere Danıştay Genel Kurulu ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca, kendi daire başkan ve de üyeleri arasından üçer asıl ve üçer de yedek üye seçilir.
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ve üyeleri, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay’dan seçilen üyeler tarafından ‘ikinci görev’ olarak yerine getirilir. Yani Uyuşmazlık Mahkemesi Başkan ve üyeleri, bağlı bulundukları asıl yüksek mahkemelerindeki (Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay) görevlerine devam ederler. İhtiyaç olduğunda Uyuşmazlık Mahkemesindeki görevlerini yerine getirirler.
Uyuşmazlık mahkemesi ne yapar? Uyuşmazlık mahkemesi Savcılığı görevi ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısı tarafından görevlendirilecek savcılarca yürütülür. Yine Uyuşmazlık Mahkemesi çalışmaları ve dosyaları, hakimlik ve savcılık mesleğinde en az dört yıllarını tamamlayan ve üstün başarıları ile temeyyüz edenler arasından seçilen raportörler tarafından hazırlanarak karar vermek üzere Uyuşmazlık Mahkemesi üyelerine sunulur. Hukuk Sistemimizde Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Nelerdir? okumak için tıklayınız.
