Türkiye’de otomotiv sektörünü canlandırmak, çevresel sürdürülebilirliği desteklemek ve trafik güvenliğini artırmak amacıyla gündeme gelen hurda araç teşviki, 2025 yılında yeniden dikkat çekiyor. Eski araçların trafikten çekilmesi ve yerine daha güvenli, çevre dostu modellerin tercih edilmesi hedefiyle sunulan bu teşvik, araç sahipleri ve yeni otomobil almak isteyenler için önemli fırsatlar sunuyor. Peki, hurda araç teşviki nedir, son teşvik ne zaman uygulandı, 2025’teki güncel durum nedir ve hangi araçlar bu kapsamda yer alıyor? İşte tüm detaylar!
Bu Yazımızda Neler Var ?
Hurda Araç Teşviki Nedir?
Hurda araç teşviki, belirli bir yaşın üzerindeki eski araçların trafikten çekilmesi karşılığında, yeni araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi veya muafiyeti sağlayan bir devlet destek programıdır. Bu teşvik, hem çevre kirliliğini azaltmayı hem de otomotiv sektörünü hareketlendirmeyi amaçlıyor. Eski araçların geri dönüşüme kazandırılması, yakıt verimliliği düşük ve çevreye zarar veren modellerin trafikten çekilmesiyle daha güvenli ve sürdürülebilir bir ulaşım sistemi hedefleniyor. Ayrıca, yerli üretimi desteklemek için teşvik genellikle Türkiye’de üretilen araçlarla sınırlı tutuluyor.
Son Hurda Teşviki Ne Zaman Uygulandı?
Türkiye’de hurda araç teşviki ilk olarak 2003 yılında hayata geçirildi ve yıllar içinde farklı dönemlerde uygulandı. En son kapsamlı hurda teşviki 2017-2019 yılları arasında yürürlükteydi. Bu dönemde, 16 yaş ve üzeri araçların hurdaya ayrılması durumunda, yeni araç alımlarında 10.000 TL’ye kadar ÖTV indirimi sağlanıyordu. O yıllarda ortalama sıfır bir otomobilin fiyatı 60 – 80 bin TL arası olduğu düşünülürse çok uygun fiyat teklifleri ortaya çıkıyordu. Ticari araç sahipleri ve şoför esnafı için ise hem ÖTV hem de Katma Değer Vergisi (KDV) indirimleri sunulmuştu. 31 Aralık 2019 tarihinde sona eren bu teşvik, otomotiv sektöründe önemli bir hareketlilik yaratmış ve binlerce eski aracın trafikten çekilmesini sağlamıştı.
2025 Hurda Araç Teşviki: Güncel Durum
2025 yılı itibarıyla hurda araç teşviki, TBMM’ye sunulan bir kanun teklifi ile yeniden gündemde. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) milletvekilleri İsmail Özdemir ve Halil Öztürk tarafından sunulan bu teklif, 25 yaş ve üzeri (2000 model ve öncesi) araçların hurdaya ayrılması durumunda, yeni araç alımlarında ÖTV muafiyeti veya indirimi sağlanmasını öngörüyor. Ayrıca, ticari araç sahipleri için ÖTV ve KDV muafiyeti gibi ek avantajlar da teklifin içinde yer alıyor.
Ancak, teklif henüz yasalaşmadı ve TBMM’de görüşülmeyi bekliyor. Resmi Gazete’de yayımlanmadığı için kesin bir başlangıç tarihi veya detaylı şartlar henüz netleşmedi. Bazı uzmanlar, devletin ÖTV gelirinden vazgeçmesinin mali yük oluşturabileceği gerekçesiyle teklifin bu haliyle yasalaşmasının zor olduğunu belirtiyor. Alternatif olarak, “yeşil fon” gibi farklı bir teşvik modeli öneriliyor; bu modelde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı üzerinden eski araç sahiplerine nakdi destek sağlanabilir.
Son dakika gelişmelerine göre, hurda teşvikiyle ilgili spekülasyonlar sosyal medyada ve haber platformlarında yoğun ilgi görüyor. Ancak, AK Parti yetkilileri mevcut durumda herhangi bir yasal düzenleme hazırlığı olmadığını ifade etti. Bu nedenle, teşvikten yararlanmak isteyenlerin T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı gibi resmi kaynakları ve TBMM gündemini yakından takip etmeleri öneriliyor.
Hangi Araçlar Kapsamda?
2025 hurda araç teşviki, 25 yaş ve üzeri (2000 model ve öncesi) araçları kapsıyor. Araçların hurdaya ayrılabilmesi için teknik bir şart aranmıyor; yalnızca yaş kriteri ve trafiğe kayıtlı olma durumu yeterli. Teşvikten yararlanmak için hurdaya ayrılan araç, MKE Hurda Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Büyükşehir Belediyesi yetkilileri veya Ömrünü Tamamlamış Araç Toplama Merkezleri gibi resmi noktalara teslim edilmelidir. Ayrıca, yeni alınacak araçların yerli üretim olması ve genellikle %40 ve üzeri yerlilik oranı taşıması gerekiyor.
Teşvik kapsamında alınabilecek bazı popüler araç modelleri şunlar:
- Togg T10X: Türkiye’nin yerli elektrikli otomobili, çevreci teknolojisiyle teşvikin öne çıkan modellerinden.
- Fiat Egea, Egea Cross, Fiorino: Yerli üretim ve ekonomik modeller.
- Hyundai i10, i20, Bayon: Türkiye’de üretilen, çevre dostu ve düşük hacimli araçlar.
- Toyota Corolla, C-HR: Yüksek yerlilik oranıyla teşvik kapsamına giren modeller.
- Ford Transit, Tourneo Custom, E-Transit: Ticari araç kategorisinde öne çıkan seçenekler.
- Renault Clio, Duster: Türkiye’de üretilen popüler modeller.
- Volkswagen Transporter: Ticari araç sahipleri için uygun bir seçenek.
Bu liste, yasa teklifinin detaylarına ve yerli üretim koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Resmi kaynaklardan güncel bilgilerin teyit edilmesi önemlidir.
Hurda Teşviki Şartları ve Başvuru Süreci
Hurda teşvikinden yararlanmak için aşağıdaki temel şartlar öngörülüyor:
- Araç Yaşı: Araç, 25 yaş ve üzeri (2000 model ve öncesi) olmalı.
- Trafikten Çekilme: Araç, resmi olarak hurdaya ayrılmalı ve trafik kaydından silinmeli.
- Yerli Üretim Şartı: Yeni alınacak araç, Türkiye’de üretilmiş ve %40 üzeri yerlilik oranına sahip olmalı.
- Belge Gereklilikleri: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan “Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu” alınmalı.
- Ticari Araçlar için Ek Şart: Ticari araç sahipleri, yeni aracı en az 10 yıl ticari faaliyetlerde kullanmayı taahhüt etmeli.
Başvuru süreci, aracın hurdaya ayrılmasıyla başlıyor. Araç sahipleri, E-Devlet üzerinden hurda araç sorgulama sistemini kullanarak araçlarının durumunu kontrol edebilir. Gerekli belgeler tamamlandıktan sonra, yetkili toplama merkezlerine teslim edilen araç için alınacak belgelerle ÖTV muafiyeti veya indirimi uygulanabilir. Ancak, yasanın henüz onaylanmamış olması nedeniyle başvuru süreci ve detaylar netleşmeyi bekliyor.
Hurda Teşvikinin Avantajları ve Hedefleri
Hurda araç teşviki, bireysel araç sahipleri ve otomotiv sektörü için birçok fayda sunuyor:
- Çevresel Sürdürülebilirlik: Eski araçların trafikten çekilmesi, hava kirliliğini azaltarak çevre dostu bir ulaşım sistemi sağlıyor.
- Trafik Güvenliği: Yüksek bakım maliyetli ve güvenlik riski taşıyan araçların yerine modern, güvenli modellerin kullanılması hedefleniyor.
- Ekonomik Canlanma: Yerli üretim araçların teşvik edilmesiyle otomotiv sektörü hareketleniyor ve ithalat azalıyor.
- Mali Avantajlar: ÖTV ve KDV muafiyeti, araç sahiplerine ekonomik bir fırsat sunarak yeni araç alımını kolaylaştırıyor.
TÜİK verilerine göre, 2024 Ağustos itibarıyla Türkiye’de trafiğe kayıtlı araç sayısı 30 milyonu aşmış durumda ve bu araçların %25’i 21 yaş ve üzeri. Bu durum, hurda teşvikinin çevresel ve ekonomik açıdan ne kadar kritik olduğunu ortaya koyuyor.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Hurda teşviki 2025’te ne zaman yürürlüğe girecek?
Yasa teklifi TBMM’de görüşülmeyi bekliyor. Resmi Gazete’de yayımlanmadan kesin bir tarih vermek mümkün değil, ancak 2025 yaz aylarında başvuruların başlayabileceği öngörülüyor.
2. Hangi araçlar teşvik kapsamına girecek?
2000 model ve öncesi (25 yaş ve üzeri) araçlar teşvikten yararlanabilir. Yeni alınacak araçlar ise Togg T10X, Fiat Egea, Hyundai i10 gibi yerli üretim modellerle sınırlı.
3. Ticari araç sahipleri için ek avantajlar var mı?
Evet, ticari araç sahipleri ve şoför esnafı, ÖTV ve KDV muafiyetinden yararlanabilir. Yeni alınan ticari aracın 10 yıl boyunca ticari faaliyetlerde kullanılması şartı aranacak.
4. Hurda teşviki için nereye başvurulur?
Araçlar, MKE Hurda Müdürlüğü veya Çevre Bakanlığı’nın belirlediği geri dönüşüm tesislerine teslim edilerek süreç başlatılabilir. Başvuru detayları, yasa yürürlüğe girdikten sonra netleşecek.
Sonuç
2025 hurda araç teşviki, çevresel, ekonomik ve güvenlik açısından önemli bir fırsat sunuyor. Henüz yasalaşmamış olsa da, teklifin TBMM’de görüşülmesiyle birlikte milyonlarca araç sahibini ilgilendiren bu düzenleme, otomotiv sektöründe büyük bir hareketlilik yaratabilir. Eski araçlarını yenilemek isteyenler, yerli üretim araçlarla hem çevreye katkıda bulunabilir hem de ÖTV muafiyetiyle ekonomik avantaj elde edebilir. Güncel gelişmeleri takip etmek için Resmi Gazete ve ilgili bakanlıkların duyurularını kontrol etmeyi unutmayın!