Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü yani bilinen adıyla UNESCO, 30 yıl içerisinde Akdeniz’de tsunami beklendiğini, bu tsunaminin büyük şehirleri veya çevrelerini etkileyeceğini açıkladı. UNESCO’ya göre Akdeniz’de tsunaminin gerçekleşme olasılığı %100’e yakın. Bu tsunami açısından Marsilya, İskenderiye ve de İstanbul oldukça riskli şehirler arasında!
UNESCO Tarafından ‘’Tsunamiye Hazır’’ Programı Duyuruluyor
27 Haziran-1 Temmuz 2022 tarihleri arasında UNESCO, Portakiz’in başkenti Lizbon’da düzenlenen BM Okyanus Konferansı’nda ‘’Tsunamiye Hazır’’ isimli programını duyuruyor. ‘’Tsunamiye Hazır’’ programı, 2030’a kadar tsunami yaşanma riski taşıyan sahil kentlerini, olası tsunami kaynaklı afetlere karşı eğitmeyi amaçlayan oldukça geniş kapsamlı bir çalışmanın parçasını oluşturuyor.
UNESCO Direktörü Audrey Azoulay, küresel tsunami uyarısı sisteminin oldukça hızlı tespit yaptığını fakat bunun için alarm vermenin yeterli gelmediğini, hayatların kurtulması için kıyı şeridinde yaşayanların doğru bir şekilde eğitilmesine gerek duyulduğunu açıkladı.
UNESCO’nun hazırladığı rapora göre; tsunamiye karşı hazırlıklı olmak için tsunami riskini azaltacak planlar geliştirilmeli, tsunami tehlikesi taşıyan bölgeler belirlenerek haritalandırılmalı, gerekli eğitim materyalleri hazırlanmalı ve tsunami tahliye haritaları halkın bilgisine sunulmalı.
UNESCO’ya Göre Akdeniz’de Tsunami Olursa İstanbul da Risk Altında!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi işbirliği ile 2018 yılından beridir tsunami ile ilgili çalışmalar gerçekleştiriliyordu. Yapılan bu işbirliği neticesinde 2020 yılının sonunda, İstanbul Tsunami Bilgi Kitapçıkları çalışmaları son buldu. Bu kitapçıkta, tsunami riski ile ilgili tahliye ve analiz planları bulunuyor. Dilerseniz buraya tıklayarak İstanbul Tsunami Bilgi Kitapçıkları’na ulaşabilirsiniz.
2022 Mayıs ayının sonunda, İBB Tsunami Eylem Planı çerçevesinde, İstanbul’un 17 ilçesindeki deniz kıyılarına gerekli uyarı tabelaları konumlandırıldı.
‘’2004 ve 2011’deki Tsunamiler, Uyarı İşaretiydi’’
Akdeniz’de tsunami beklentisine göre; deniz seviyesi arttıkça tsunami riski de artacak. UNESCO’nun yetkilileri, daha önce tsunami yaşanan Hint ve Pasifik Okyanusu’ndaki insanların genellikle bu tehlikenin bilincinde olduğunu fakat Akdeniz dahil olmak üzere diğer kıyı şeritlerinde yaşayanların, bu felaketin farkında olmadığını ve tsunamiyi hafife aldıklarını dile getiriyor.
Önümüzdeki yıl, Akdeniz’de tsunami riski altında bulunan dört sahil kendi olan Marsilya, Cannes, İstanbul ve İskenderiye ile İspanya’nın Atlantik kıyısında yer alan Cadiz yakınlarındaki Chipiona kasabası, toplamda 21 ülkeden 40 şehir ve kasaba ‘’Tsunamiye Hazır’’ arasına katılacak.
UNESCO’nun tsunami uzmanı Bernardo Aliaga, İngiliz Guardian gazetesine konuştu ve Akdeniz’de tsunami riski için şunları söyledi:
“2004 ve 2011’deki tsunamiler, uyarı işaretiydi. 2004’ten bu yana çok yol kat ettik. Bugün daha güvendeyiz. Ancak hazırlık konusunda eksikler var ve bunların giderilmesi gerekiyor. Uyarıların ziyaretçiler ve toplumlar tarafından anlaşıldığından emin olmamız lazım.”
Bu Zamana Kadarki En Ölümcül Tsunami 2004’te Hint Okyanusu’nda Yaşandı
Bu zamana kadar yaşanan en ölümcül tsunami, 2004 yılında Hint Okyanusu’nda yaşanmıştı. Hint Okyanusu’nda yaşanan bu tsunami, 14 ülkede yaklaşık olarak 230 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştu.
2011 yılında da Japonya’da 9,1 büyüklüğündeki deprem sonrasında yaşanan, yaklaşık olarak 40 metre yüksekliğini bulan tsunami de 18 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştu.
UNESCO Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi de 2004 yılından bu yana toplamda 125 defa tsunami meydana gelmeden önce uyarı mesajları yayımladı.
Tarihteki en ölümcül depremler arasında yer alan, 1755 yılında Portekiz’i vuran ve de başkent Lizbon ve İspanya’nın Cadiz şehrinde 6 metre yüksekliğe ulaşan tsunamiye yol açmıştı. Yaşanan bu depremde 50 bin kişi hayatını kaybetmişti. Daha sonrasında ise yaşanan yangın ve tsunami etkisiyle can kayıplarında artış yaşanmıştı.
İstanbul’da 14 Eylül 1509 Tarihinde Yaşanan Büyük Depremle Tsunami Yaşanmış, Galata’daki Evler Sular Altında Kalmıştı!
Dünyada durum böyleyken, İstanbul’da da 14 Eylül 1509 tarihinde yaşanan büyük bir deprem ve sonrasında yaşanan tsunami, Galata’da pek çok evin sular altında kalmasına neden olmuştu.
Sonuç olarak; Akdeniz’de tsunami yaşanırsa riskli kentlerden biri de İstanbul… İstanbul, Türkiye’nin en fazla nüfusa sahip olan şehri olduğundan oldukça önemli. Olası bir deprem ve tsunami, önlemler alınmazsa fazla sayıda kaybın yaşanmasına yol açabilir.
