Güneş Kremleri Kanser Yapar mı?

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı?

Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Güneş kremleri oldukça çeşitli ve zararlı olduğu söylenilen kimyasal güneş kremleri kanser yapar mı soruları akıllara takılıyor. Bu yazımızda Youtube üzerinden Evrim Ağacı kanalıyla Türkiye’de bilim anlatıcılığı alanında faaliyet gösteren bilim insanı Çağrı Mert Bakırcı’nın anlatıma göre güneş kremleri kanser yapar mı, güneş kremleri nasıl korur, hangi güneş kremleri kullanılmalı ve nasıl kullanılmalı sorularına açıklık getireceğiz…

Güneşten Gelen Zararlı Işınlar: UVA, UVB ve UVC

Güneş kremleri kanser yapar mı, güneş kremleri koruyuculuk sağlar mı, hangi güneş kremi kullanılmalı gibi konulara gelmeden önce sağlık için zararlı olan güneşten gelen mor ötesi ışınları ve etkilerini ele alalım.

Temelde güneşten gelen mor ötesi ışınlar üç ana gruba ayrılıyor ve bunlar; UVA, UVB, UVC ışınları… Bu zararlı ışınlardan en yüksek enerjiye sahip olanı yani en zararlısı; UVC ışınları. Ancak UVC ışınları ozon tabakasını geçemediği için insanlar için tehlike oluşturmuyor. Fakat UVA ve UVB ışınları ozon tabakasını geçip bizlere ulaşabiliyor.

Yüzeye ulaşan mor ötesi ışınlardan (ultraviyole) yüzde 5’i kadarı genlerimizi değiştirebilecek kadar etkili ve bu ışınların adı UVB. Güneşten gelen ışınların yüzde 95 ‘i ise derilerimizin kızarıp renk değiştirmesine yol açan UVA ışınları.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

UVB Işınlarından Nasıl Korunulur?

Zararlı UVB ışınlarından korunmak oldukça basit. Ben camın ardında durmak bile insanı UVB ışınlarından koruyabiliyor.

UVB Işınlarından Nasıl Korunulur?

Ancak UVA ışınları camın ötesine geçebiliyor ve deriyi ısıtıp insanlara zarar verebiliyor. Hatta UVA ışınlarının geldiği cilt yüzeyinde mutasyon oranları artış gösteriyor. Buna bağlı olarak da UVA ışınlarının geldiği alanlarda hücreler ölmeye başlayabiliyor ve vücut, ölen hücrelerin tamir edilebilmesi için kan akışını hızlandırmak adına damarları genişletiyor. Bu alanlarda kan birikmesiyle de derinin rengi kırmızıya dönüyor. Kısacası bu olay; güneş yanması olarak halk arasında biliniyor.

Güneşten Gelen Mor Ötesi Işınlar (UVA) Fiziksel Yaşlanmayı Hızlandırıyor

Ancak mor ötesi ışınlarının verdiği zararlar bununla sınırlı değil. Çünkü mor ötesi ışınlar, derinin alt katmanlarına kadar iniyor ve orada bulunan elastik kollajen dokuyu parçalamaya başlıyor. Derinin alt katmanlarındaki elastik kollajen doku zaten ilerleyen yaş ile birlikte bozulmaya, parçalanmaya başlayan bir doku… Bu doku bozulmaya başladığında cildimiz sarkmaya başlıyor.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

Dolayısı ile zaten yaş ilerledikçe bozulacak olan bu doku, güneşten gelen mor ötesi ışın (UVA) nedeniyle çok daha önceden bozulmaya başlıyor. İnsanın biyolojik yaşlanma hızı değişmese de UVA ışınları, fiziksel görünümü etkileyerek fiziksel yaşlanmaya yol açıyor. Yani kısacası UVA ışınlarına fazla maruz kalmak, cildin daha erken yaşlanmasına yol açıyor.

Erken Yaşlanmamak için Güneş Altına Yatmayın! Sağlıklı Bronzlaşmak Diye Bir Şey Yok!

Güneşin cilt üzerindeki zararlı etkilerini öğrendik. Peki, güneşten nasıl korunma sağlanır? Güneşten ve erken yaşlanma riskinden korunmak için güneş altında saatlerce güneşlenmemek atılacak ilk adım olmalı… Ve güneşe çıkılması gereken durumlarda da mutlaka güneş kremi kullanılmalı. Peki, güneş kremleri kanser yapar mı?

Deri Kanser Vakfı’na göre güvenli ya da sağlıklı bronzlaşma diye bir şey kesinlikle yok! Yani güneş altında yatan kişiler, güneş koruyucu krem kullansa bile deri kanserine yakalanma riskini artırmış oluyor.

Ancak illa bronzlaşmak isteyenler de, güneşin en dik açıyla geldiği sabah 10:00 akşam 16:00 saatleri arasında güneşlenmemeye ya da güneşte 15 dakikadan fazla durmamaya, deri kanserini riskini artırmamak için dikkat etmeli. Ayrıca bu saatler arasında cildi güneşten korumak için deriyi örten kıyafetler giymek de başka bir alternatif…

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

Hangi Güneş Koruyucu Kremler Kullanılmalı?

Ancak koruyucu kıyafetler giymek, güneşin en dik açıyla geldiği saat aralıklarında güneşe çıkmamak gibi yöntemleri pek tercih etmiyorsanız, güneş kremi kullanmak en iyi bir diğer başka alternatif… Peki, hangi güneş koruyucu kremleri kullanmalı?

Piyasada oldukça farklı özellikte güneş kremleri var. Ancak bunların hepsinin temel görevi aynı; cildi güneşten gelen zararlı ışınlara karşı korumak. Hangi güneş kremleri kullanılmalı anlatmadan önce güneş kremleri nasıl cildi koruyor onu açıklayalım…

Güneş Kremleri Nasıl Korur? Güneş Kremleri Nasıl Çalışır?

Güneş kremleri tıpkı kıyafetler ya da camlar gibi deri ile güneş ışınları arasına ek bir engel çekerek güneşten koruyuculuk sağlıyor. Böylelikle güneşten gelen fotonların deriye ulaşmasını engelleyen ek bir bariyer oluşturulmuş oluyor. Piyasada da bu görevi yerine getiren iki farklı güneş kremi çeşidi bulunuyor. Bunlar:

  • Kimyasal güneş kremleri
  • Fiziksel güneş kremleri (mineralli güneş kremleri)

Fiziksel güneş kremleri (mineralli güneş kremleri) genellikle organik, doğal ya da mineralli güneş kremleri olarak piyasada biliniyor ve kimyasal içerikte olmadığı söyleniyor. Ancak bu tamamen yanlış! Çünkü fiziksel güneş kremleri de kimyasal içeriğe sahip.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

Fiziksel güneş kremlerinin bileşenleri ise ya çinko oksit ya da titanyum oksit. Bilindiği üzere bunlar da tamamen kimyasallar moleküllerdir. Kısacası; kimyasal güneş kremleri kötüdür, fiziksel güneş kremleri iyidir sözleri tamamen yanlış. Çünkü her ikisi de aslında kimyasal ve kimyasallar kötüdür demek hatalı. Kimyasal olan her şey kötü bir şey olsaydı; su bile içmememiz gerekirdi! Kısacası bu kremler arasındaki tek fark; çalışma prensipleri…

Kimyasal Güneş Kremleri ve Mineralli Güneş Kremleri Arasında Belirgin Bir Fark Yok!

Kimyasal güneş kremlerinin, üzerine gelen güneş ışınlarını ısıya çevirip etrafa yararak, fiziksel güneş kremlerinin de üzerlerine düşen güneş ışınlarını yansıtarak ya da dağıtarak çalıştığı söyleniyordu. Ancak yapılan araştırmalar bunun da tamamen yanlış olduğunu ortaya koydu!

Kimyasal güneş kremleri ve fiziksel güneş kremleri arasındaki tek fark; kimyasal güneş koruyucu kremlerin organik molekül (oksibenzon, avobenzon, bemotrinizol, paba, oktokrilen, oktinoksat) temelli, fiziksel güneş kremlerinin ise inorganik molekül temeli (çinko, titanyum) olmasıdır. Zaten bu sebeple de fiziksel güneş kremlerine ‘’Mineralli güneş kremi’’ de deniyor.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

Güneşten Korunmada SPF Değeri Önemli!

Güneşten korunmak için hangi çeşit güneş koruyucu kreminin kullanılacağı aslında çok da fark etmiyor. Yeter ki güneşe çıkmadan önce güneş kremi kullanılsın! Ve mümkün ise SPF 30 ve üstü olan güneş koruyucu kremler tercih edilsin. Peki güneş kremlerindeki SPF değeri nedir?

SPF; Sun Protection Factor demektir ve Türkçe’de SPF ‘’güneştenkoruyuculuk faktörü’’ anlamına gelir. Burada bilinmesi gereken en temel şey; spfnin UVB ışınlarına karşı koruyuculuk sağlıyor olması. Yani SPF değeri ne kadar fazlalaşırsa, UVB ışınlarından koruma seviyesi de artıyor. Bu bağlamda spf 50 güneş koruyucu kemler, SPF 30 güneş koruyucu kremlerden daha fazla UVB koruması sağlıyor.

Yani; deri kanserine neden olan UVA ışınlarına karşı koruyuculuk spf değeri ile belirlenemiyor. Dolayısı ile güneşten tam korunma istiyorsanız; tercih etmeniz gereken güneş kremi geniş spekturumlu güneş kremleri yani UVA+UVB koruyuculuğu olan güneş koruyucu kremler olmalı.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı? Kimyasal Güneş Kremi mi, Mineralli Güneş Kremi mi?

SPF 100, SPF 150 Güneş Kremi Yalanları…

Piyasada çok yüksek koruyuculuğu olduğu söylenen SPF 100 hatta SPF 150 güneş kremleri bulunuyor. Ancak bu kremler tamamen pazarlama stratejisi. Çünkü normal insanlar için SPF 50 ile SPF 100 güneş kremi arasında çok bir fark bulunmuyor ve ekstra koruyuculuk sağlamıyor.

SPF 150 ve SPF 150 faktör kremler daha çok albizim olanlar için ekstra koruma sağlıyor. Eğer albinizim sahibi değilseniz para tuzağına düşüp SPF 100 ya da SPF 150 güneş koruyucu kremler kullanmanıza gerek yok!

Kimler Fiziksel (Mineralli) Güneş Kremi Kullanmalı?

Derisi hassas olanlar, fiziksel güneş kremi tercih etmeli çünkü kimyasal güneş kremlerinin içindeki organik moleküller, derinin içine sızarak reaksiyona neden olabiliyor ve savunma mekanizmasını tetikleyebiliyor.

Güneş Kremleri Kanser Yapar mı?

Kimyasal güneş kremlerinin deri altına sızarak reaksiyona neden olması, kimyasal güneş kremleri kanser yapar mı sorusunun da temelini oluşturuyor. Yapılan bazı araştırmalar, kimyasal güneş kremlerinin içindeki bazı moleküllerin kanda da tespit edildiğini gösteriyor. Bu moleküllerin kanda bulunması da güneş kremleri kanser yapar mı tartışmalarını beraberinde getiriyor.

Ancak bir şeyin kanda bulunması, o şeyinde kanda önemli ve anlamlı ölçüde bulunduğu anlamına gelmiyor. Güneş kremleri içeriklerinin kanda anlamlı bir düzeye ulaşabilmesi için o kişinin 277 yıl boyunca aralıksız olarak cildine güneş kremi sürmesi gerekiyor! Yani kimyasal güneş kremleri kanser yapar mı; hayır! Bunun olabilmesi ihtimali için bile yüzlerce yıl gerekiyor.

YouTube video

Güneş Kremleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Şimdi özetleyelim… Güneş koruyucu kremler hakkında bilinmesi gereken en temel bilgiler şunlar:

  • Kimyasal güneş kremleri, fiziksel güneş kremlerinden (mineralli güneş kremlerinden) daha fazla koruyuculuğa sahiptir
  • Mineralli güneş kremleri kısa süre sonra kendi içinde öbeklendiği için, kimyasal güneş kremleri de zamanla ciltte kayganlaştığı için koruyuculuğunu yitirir
  • Her iki güneş koruyucu krem de zamanla koruyuculuğunu yitirdiği için iki saatte bir yenilenmeli
  • Fiziksel aktivite, terleme fazlaysa ya da su ile temas sık sık yapılıyorsa güneş koruyucu kremler iki saatte birden daha sık yenilenmeli
  • SPF değeri kaç olursa olsun hiç bir güneş koruyucu krem yüzde yüz koruma sağlamaz
  • Cilt sağlığı için kullanılacak güneş kremi en az SPF 30 olmalıdır
  • Güneş kremlerinin koruması için cilt üzerine kesintisiz bir tabaka şeklinde ve bol uygulanması gerekli
  • Az sürülen ve kesik kesik sürülen güneş kremleri koruma sağlamaz
  • Fiziksel güneş kremleri ciltte daha fazla beyazlık bırakır, kimyasal güneş kremleri ciltte daha az beyazlık bırakıyor
  • Hassas bir cilde sahip değilseniz para tuzağına kanıp organik olduğu söylenilen mineralli güneş kremlerini ya da yüksek pahada güneş koruyucu kremleri almanıza gerek yok
  • Tercih edilecek güneş kremi UVA ve UVB korumalı; geniş spekturumlu olmalı

Ekstra bir bilgi daha; her ülkede bu konuda aynı seviyede çalışmalara önem verilmiyor. Ancak Avusturalya bu konuda oldukça dikkatli ve kat. Bu nedenle en koruyucu güneş kremi için Avusturalya’dan gelen kremleri tercih edebilirisiniz!

İlginizi Çekebilir: Doktorların Önerdiği En İyi Güneş Kremi

0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
0
sinirli
Sinirli
0
_a_rm_
Şaşırmış
0
vir_sl_
Virüslü

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Giriş Yap

OKU Haber Dergi ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!