Kadın sağlığı, ülkemizde ve dünyada yer alan tüm ülkelerin yakından ilgilendiği ve bu kapsamda tüm imkanların sağlandığı konular içerisindedir. İnsanlığın anası olarak tanımlanan kadınlar, aslında spesifik pek çok hastalığa maruz kalırlar.
Bu nedenle ortaya çıkan kadın sağlığı hastalıkları; yalnızca kadınlarda görülen hastalıklarla ve tedavi süreçleri ile ilgilenmektedir. Kadın hastalıkları çeşitleri nelerdir? Kadın hastalıkları neler olabilir? Kadın hastalıkları bölümü hangi hastalıklara bakar? Bu ve bu gibi pek çok soruya yazımız aracılığı ile ulaşabilirsiniz.
Kadın Sağlığı Nedir? Kadın Sağlığı Neden Önemli?
Kadın sağlığı; kadın üreme sağlığı ve cinsel yaşama dair tüm süreçleri içerse de, aslında bir kadının bütünüyle bir iyilik içerisinde olması anlamına gelmektedir.
Üreten, çoğaltan, hayat veren kadın toplumumuzun önemli yapı taşlarından biridir. Yaşamımızın her anında kadının varlığına ve yardımına ihtiyaç duyulduğundan kadın sağlığının son derece önemli olduğu belirtilebilecektir.
Kadın Sağlığını Etkileyen Faktörler Nelerdir? Kadın Sağlığı ve Hijyen Önerisi
Kadın sağlığı elbette ki diğer canlıların sağlığı gibi belli başlı faktörlerden olumlu ya da olumsuz etkilenebilir. Bu kapsamda kadın sağlığını olumsuz etkilediği düşünülen faktörleri sıralayalım;
- Yetersiz beslenme,
- Gebelik yaşı ve gebelik sayısı,
- Doğurganlık düzeyi,
- Evli ya da bekar olması,
- Kronik hastalıkların varlığı,
- Gebelik komplikasyonlarının bulunması,
- Enfeksiyonlar,
- Paraziter hastalıklar,
- Eğitim düzeyi ( Bilgi eksikliği)
- Genetik yapı,
- Obezite
Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Neler? Jinekolojik Hastalıklar Listesi
Kadın sağlığı ve hastalıkları, Tıpta başlı başına bir alan olarak bilinmektedir. Bu alanda Kadın Hastalıkları uzmanı ve Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği aktif olarak rol almaktadır.
Teorik ve uygulamalı eğitimlerin verildiği bu alanlar sayesinde, kadınların yaşamsal süreçleri içerisinde başına gelebilecek tüm hastalıklar ve problemler profesyonel bir şekilde çözümlenebilmektedir. Kadın sağlığının tanı, tedavi ve bakım sürecinde yakından ilgilendiği hastalıklar şu şekildedir;
1- Gebelik Dönemi Hastalıkları Nelerdir?
Geniş bir kesim gebelik dönemini hastalık olarak kabul etse de, gebelik fizyolojik bir süreçtir. Ancak bu dönemde meydana gelebilecek tüm sorunlar, kadın sağlığının kapsadığı rahatsızlıklardır. Gebelik döneminde vücut iki kişinin beslenme ve fizyolojik süreçlerini karşıladığından, bazı eksiklikler ortaya çıkabilir.
Yeterli ve dengeli beslenmeme, kronik hastalıkların varlığı, yaş, obezite, fetüsün anneye baskısı gibi nedenler gebelik döneminde hastalıkların ortaya çıkışını hızlandırır. Kadın sağlığı ve hastalıkları bölümünün ilgilendiği gebelik dönemi rahatsızlıkları ise şunlardır;
- Gebelik reflüsü,
- Hemoroid,
- İdrar kaçırma( inkontinans)
- İdrar yolu enfeksiyonu,
- Hamilelik diyabeti,
- Nefes darlığı,
- Preeklemsi,
- Gebelik kolestazı
Gebelik kolestazı nedir merak ediyorsanız yazımıza göz atabilirsiniz.
2- Kadınlarda Görülen Kanserler Nelerdir? Jinekolojik Kanser Türleri
Kadın sağlığının ana konularından birisi kadın üreme sisteminde meydana gelen kanserlerdir. Jinekolojik kanser türleri olarak da adlandırılan bu kanserler tanılanma evresine göre yaşama şansı doğurur. Kadın sağlığının yakından ilgilendiği bazı kanser türleri şunlardır;
A) Rahim( Endometrium) Kanseri | Rahim Kanseri Ağrısı Nereye Vurur?
Adet döngüsü sırasında rahim duvarı incelir ve dökülür. Daha sonra ise kalınlaşarak olası bir hamilelik için hazırlanır. Rahmin incelip kalınlaşması ise östrojen ve progesteron hormonları aracılığı ile olur. Bu hormonlardaki dengenin bozulması ile rahim aşırı incelerek bu kanser meydana gelebilir.
Kadın sağlığı hastalıkları arasında olan rahim kanseri ciddi midir? Erken adet olma, geç menopoz, kısır olma, doğum yapmamış olma, aile öyküsü, pko ve obezite nedeniyle ortaya çıkabilen bu kanser türü ciddidir. Erken evrelerde tespit edilmediği takdirde yaşam süresi oldukça kısadır.
Rahim kanseri olan kişi ne kadar yaşar konusuna yanıt verilemese de bu hastalıkta erken tanının hayat kurtarıcı olacağı bir gerçektir. Peki, rahim kanserinin belirtileri nelerdir? Rahim kanseri olan kişilerde karın ve kasık ağrısı, karında basınç hissi, anormal rahim kanaması ve yoğun vajinal akıntı görülecektir.
B) Kadın Sağlığı Hastalıkları Alt Kolu Olan Yumurtalık( Over) Kanseri Nedir? Yumurtalık Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kanseri, yumurtalıklarda gelişerek kadın üreme fonksiyonlarını tamamen durdurmaktadır. Kadın sağlığı kapsamında ele alınan bu kanserin nedeni henüz tam anlamıyla bulunamamıştır. Ancak genetik yapı, doğum kontrol hapı kullanımı, hiç gebe kalmamış olma, obezite, ileri yaş ve yumurtlama ilaçları kullanımının neden olabileceği üzerinde durulmaktadır.
Yumurtalık kanseri nerede ağrı yapar? Bu kanser daha çok kasıklarda ve karında ağrı hissi verir. Bunun yanı sıra karında sıvı birikmesi, idrar ve bağırsak problemleri, vajinal kanama, kilo kaybı, iştah azalması gibi belirtilerde over kanserinde görülebilir. Yumurtalık kanserinde ileri evrede yaşama riski oldukça düşüktür. İleri evrede yumurtalık kanseri ilk nereye sıçrar? İlerlemiş evrelerde over kanseri bağırsak, mide, kan ve lenfatik yollara sıçrama yapabilir.
C) Rahim Ağzı( Serviks) Kanseri Nedir? Rahim Ağzı Kanseri İlk Belirtileri Nelerdir?
Serviks kanseri neden olur? Serviks kanseri nedir? Kadın sağlığı ve hastalıklarının konu edindiği bir diğer jinekolojik kanser, rahim ağzı yani serviks kanseridir. Rahmin vajinaya bağlandığı kısımda ortaya çıkan bu kanserin %99 oranında sebebi HPV’dir. Bu kapsamda bu kanserin en büyük nedeninin cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı olduğu söylenebilecektir. Rahim ağzı kanseri genellikle hangi yaşlarda görülür hemen açıklayalım.
30-50 yaş aralığında görülen bu kanserde yoğun kanama, adet düzensizliği, cinsel ilişki sırasında ağrı, kilo kaybı ve iştahsızlık, bacakta ödem, vajinal akıntı gibi belirtiler gözlenmektedir. Kadın sağlığı hastalıkları içerisinde olan serviks kanseri en ölümcül kanser çeşitleri arasında gösterilse de, tedavi ile tamamen iyileşme mümkündür.
D) Vulva Kanseri Nedir? Vulva Kanseri Kimlerde Görülür?
Vulva kanseri kadın sağlığı hastalıkları arasında en iyi iyileşme seyri gösteren kanser türüdür. Erken teşhis durumunda hastalığın tedavisi büyük ölçüde gerçekleştirilebilecektir. Kadınların genital bölgesinin dış yüzeyine vulva adı verilir. Klitoris, üretra ve bu dış bölümü saran bölgede kanserli yapıların oluşumu vulva kanseri olarak adlandırılmaktadır.
Peki, vulva kanserinin belirtileri nelerdir? Anormal kanamalar, genital bölgede kaşıntı, cinsel ilişki ve idrar yaparken ağrı, kasık ağrısı ile iyileşmeyen yaraların varlığı tipik belirtilerdir. İleri yaş, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, sigara kullanımı ve cilt hastalıkları bu kansere sebebiyet verebilmektedir
3- Miyom ve Polip Nedir? Kadınlarda Görülen Kistik Yapılar Nasıl Oluşur?
Kadın sağlığı ve hastalıkları arasında gösterilen miyom ile polipler, %50’lik bir popülasyonda ortaya çıkmaktadır. Rahimde ortaya çıkan anormal dokulara miyom adı verilir. Miyomlar genel olarak doğurgan döneminde olan kadınlarda ortaya çıkmaktadır.
Çoğunlukla iyi huylu olan miyomlarda küçük bir yüzde ile kanserleşme riski de bulunmaktadır. Yerleşim yerlerine göre incelenen miyomlar 1 ila 10 cm aralığında boyutlara sahip olabilir. 5 cm’ye kadar olan miyomların ilaç ile tedavisi mümkünken, 5-10 cm aralığında olanlar için cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Miyomlar yerleşim yerlerine göre 4 farklı kategoride ele alınır;
İntramural miyom: En sık görülen bu miyomlar rahim kas tabakasında ortaya çıkar. Rahmi genişletip esnetebilen bu miyomların tedavisi daha kolaydır.
Subseröz miyom: Rahmin dış duvarında ortaya çıkabilen bu miyomlar genellikle karın içi basıncının artmasına neden olur. Kadın sağlığı hastalıkları içerisinde ele alınan bu miyomlar karın şişliği semptomu ile kolayca tespit edilebilir.
Submüköz miyom: Rahmin kas dokusunda yani tam iç kısmında bulunan bu miyom, nadir görülmektedir. Bunun yanı sıra tedavi sürecinin daha zorlu olduğu söylenebilecektir.
Saplı miyomlar: Rahmin iç kısmında bulunan miyomlar adından da anlaşılacağı üzere saplıdır. Zaman içerisinde kendi etrafında dönem bu miyomlar aşırı ağrı yaratabilir. Rahmin dışına doğru sarkmaları durumunda ise cerrahi tedavi kaçınılmazdır.
Miyom tedavisi nasıl yapılır merak ediyorsanız yazımıza göz atabilirsiniz.
4- Genital Organ Anomalileri Nelerdir?
Kadın sağlığı alanının ele aldığı konulardan bir diğeri genital organ anomalileridir. Gelişme bozuklukları sebebiyle oluşan bu anomaliler kadınlarda cinsel ilişki bozuklukları ve kısırlığa dahi sebebiyet verebilmektedir. Kadın sağlığı hastalıkları adı altında görebileceğiniz genital organ anomalileri şu şekildedir;
- Aplazi: Kadınlarda gelişim bozuklukları sonucunda ortaya çıkan Aplazi, Müller kanalının olmaması şeklinde tanımlanabilir. Müllerian kanal anomalileri arasında olan aplazi, fetüse yaşama şansı vermeyeceğinden düşük kaçınılmaz olmaktadır.
- Uterus unikornis: Müller kanalının bir tekinin gelişmemesi durumunda bu anomali ortaya çıkar. Bazılarında tuba ve overler tam anlamıyla gelişmediğinden, bu vakalarda kısırlık söz konusu olabilir.
- Atresia Himenalis: Hymen zarının tamamen kapalı olması durumudur. Puberteye kadar fark edilemeyen bu durum, farklı tanıların konulmasına sebebiyet verebilir. Bu anomali sebebiyle kişi adet olamayacağı gibi, ilişkiye de giremeyecektir.
- Atresia Vaginalis: Vajinal atrezi nedir? Kadın sağlığı alt dallarından biri olan bu durum, vajina kanalının tam ya da kısmı kapalı olmasıdır.
- Servikal Atrezi: Vajina kanalının doğuştan olmaması durumuna servikal atrezi adı verilir. Bu atrezide labium majör ile minörlerin yapışık olması durumu da gözlenebilir.
- Hymen Septus: Hymen açıklığının yukarıdan aşağıya doğru ikiye ayrılması anomalisidir. Bu doku uzantısı ince ise, ilişki sırasında yırtılabilir. Ancak kalınsa cerrahi işlem kaçınılmazdır.
- Vajina Septa: Kadın sağlığı hastalıkları adı altında incelenen bu anomali, vajinanın septum yardımı ile ikiye ayrılması olarak tanımlanır. Vajina septasında uterus ve hymen iki tanedir.
- Uterus Septus: Bu anomalide aslında tek bir uterus bulunur. Uterusu bir septum ile kısmen ya da tamamen ayıran bu anomali, uzun yıllar tespit edilmeyebilir.
- Uterus Biforis: Uterus dış görünüş açısından normal görünse de, servikal kanal bir septum aracılığı ile ikiye ayrılır.
- Uterus Didelfis: Kadın sağlığı hastalıkları bu anomalide hastanın çift vajinası, iki serviksi ve iki ayrı hemiuterusu bulunmaktadır.
5- Kadınlarda İdrar Kaçırma Nedir?
Üriner inkontinans adı verilen bu hastalık kadın sağlığı hastalıkları alt kolu olarak incelenmektedir. Mesane böbreklerimizden gelen idrarı biriktirir. Kasılma ve gevşeme işlemi sinirler ve beyin hücreleri tarafından kontrol edilir. İdrar geldikçe mesane esner ve tüm idrarı içerisine alır.
Mesanenin tam anlamıyla dolması ile ise, üretra aracılığıyla idrar dışarıya atılır. Kontrolsüz ve istemsiz olarak idrarın tutulamamasına ise idrar kaçırma adı verilir. Kadın sağlığı hastalıkları uzmanları tarafından yapılan araştırmalara göre idrar kaçırma; obezite, ileri yaş, genetik yapı, kabızlık, idrar torbası sarkması, böbrek taşı, şeker hastalığı ve zor doğumlar sebebiyle ortaya çıkabilir.
6- Genital Organ Sarkmaları
Genital organ sarkmaları, kadın sağlığı alanının sıklıkla karşılaştığı hastalıklardan biridir. Karın kavitesi içerisinde bulunan bağların zayıflaması, yırtılması sonucunda ortaya çıkar.
Genital organ sarkmalarında vajina, idrar torbası ve kalın bağırsağın bir kısmında birlikte sarkma olduğu görülür. Genital organ sarkmalarının nedeni genel olarak zorlu gebelik, genetik yatkınlık, menopoz, obezite, yaş, kronik öksürük ve kabızlık olarak gösterilmektedir.
Kadın Sağlığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Önemli mi?
Kadın sağlığı hastalıklarının büyük bir kısmında fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları yapılmaya ihtiyaç duyulmaz. Ancak eğer kadının var olan hastalığının stres ile yakından ilişkili olduğu düşünülürse, bu durumda fizyoterapi ve rehabilitasyona ihtiyaç duyulabilir.
Fizyoterapi ve rehabilitasyon kadın sağlığı hastalıkları adı altında incelen tüm hastalıkların nedenlerine yönelik araştırmalar yaparken, tedavi sürecinde destekleyebilmeyi amaçlamaktadır.
Bonus: Kadın Sağlığı Merkezi Listesi | Kadın Hastalıklarında Hangi Merkezlere Başvurulur?
Kadınların yaşadığı hastalıkların tanı, tedavi ve bakım sürecinin desteklenebilmesi adına ülkemizde çok sayıda kadın sağlığı merkezi açılmıştır. Kadın hastalıkları adı altında problemler yaşayan kadınlar, 16 farklı ilde bulunan bu merkezlere başvurabilecektir.
Bu merkezler kadınların hastalıklarının teşhisi ve tedavisini destekleyebileceği gibi; jinekolojik kanserler yönünden de kadınları sürekli olarak tetkiklerle kontrol etmektedir. Bulunduğunuz yerde kadın sağlığı merkezi bulunmuyorsa, bulunduğunuz ilde bulunan devlet hastanelerinin kadın hastalıkları bölümlerine başvurarak da destek alabilirsiniz.
