Mantar yetiştiriciliği yıllardan beridir halkın geçim kaynaklarından biri olmuştur. Kültür mantarından sonra tanıştığımız istiridye mantarı ise doğa da yetişen ve yenilebilme özelliğine sahip bir mantar çeşidi olup kültür ortamında da yetişmesi mümkün olabilmektedir.
Halk arasında Kavak mantarı, kayın mantarı, yaprak mantar olarak da bilinen bu mantarın Latince ismi ise Pleurotus Ostreatus olarak geçer. Besleyici değeri yüksek olduğu kadar ekonomik değeri de yüksek bir üründür.
Yazımızın devamında İstiridye mantarı nedir? Besin değerleri ve İstiridye mantarının faydaları nelerdir sorularının cevabını bulabilirsiniz. İstiridye Mantarı yetiştiriciliği ile birlikte İstiridye mantarı nasıl yetiştirilir ve bu mantardan nasıl kazanç sağlanır konularına da yer vereceğiz.
İstiridye Mantarı Nedir?
Normal koşullar altında kavak ağaçlarında ya da kayın ağaçlarının kütüklerinin üzerinde doğa da yetişen bir mantar türüdür. Zehirli olmaması ve yenilebilir özelliği sayesinde özellikle köylerde sıklıkla toplanan ve özellikle kömür ateşi üzerinde pişirilerek tüketilen i̇stiridye mantarı türünün besin değerleri de çok güçlüdür.
Bu mantarın yapraklarının altında ki sporlar sayesinde kültür mantarı olarak da evlerde ve mantar yetiştiriciliği yapan kişilerce hazırlanmış üretim tesislerinde üretimi yapılabilmektedir. Doğa da belirli bir döngü içerisinde daha kısıtlı miktarda yetişen istiridye mantarı, kültür ortamında 2 aylık dönemler halinde yetiştirilerek sofralara ulaşabilmektedir.
Mantar yapraklarının şekli nedeniyle istiridye mantarı ismini almıştır. Mantar yetiştiriciliği ile kültür ortamında yetiştirilen bu mantarın yapraklarının rengi beyazdan griye doğrudur. Doğal ortamında yetişenlerde açık kahveden koyu kahveye doğru yaprakları olan mantarları görmek mümkündür.
İstiridye Mantarının Besin Değerleri
İçeriğinde %95 oranında su barındırmaktadır.100 gram istiridye mantarı 17 mg Fosfor,12.40 mg. C vitamini,8.9 mg. Kalsiyum,1.9 mg. Demir,0.75 mg. B12 vitaminiVe 0.15 mg. Da B1 vitamini içermektedir.
İstiridye mantarı kaç kalori diye soracak olursanız bunun cevabı ise; 100 gram istiridye mantarında 45.65 kalori bulunduğu olacaktır.
İstiridye Mantarının Faydaları
İstiridye mantarının faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirici özellikler bulunmaktadır.Lentinian içeriği ile antikanserojen, antiviral ve doğal antibiyotik etkisine sahiptir.İçerisinde Lovastatin içerdiği için doğal bir kolesterol düşürücü olarak vazife görmektedir.Tansiyon ve şeker hastalarının tüketimine uygundur. Hatta mutlaka tüketmeleri tavsiye edilmektedir.Kaliteli bir protein kaynağıdır. Hem et hem de baklagillerde ki protein öğelerini içerir.Kansızlık sorunu ve Anemi rahatsızlığı olanlar için kesinlikle bu mantarı tüketmeleri tavsiye olunur.İnsan vücudunun gerek duyduğu mineral ve vitaminler içermektedir. Bu nedenle çocukların gelişimi içinde önemli bir besindir.Vücutta hücre yenileme görevini yerine getiren glutatyon’un seviyesini artırma özelliği vardır.Kalp, Beyin, Böbrek ve karaciğer yaşlanmasını geciktirmektedir.Sebzelerin 10 katına yakın niasin içermektedir.Tüketebileceğiniz tüm et ve sebze çeşitlerinden çok daha fazla folik asit bulunmaktadır.Bu mantar doğal bir prebiyotiktir. Kabızlık sorunu olanlar için iyi bir bağırsak düzenleyici görevine sahiptir.Yüksek lifli içeriği sayesinde hem bağırsakların çalışmasını düzenler hem de yararlı bakterilerin artmasında etkilidir.İçeriğindeki düşük nişasta ve yağ nedeni ile obezite tedavisi görenler ile diyet uygulayan kişiler için besleyici bir gıdadır.
Mantar Yetiştiriciliği
Mantar yetiştiriciliği eski evlerin alt katlarında, ağıllarında, hayvan barınaklarında ya da boş fabrika ve iş yerlerinde yapılmaya uygundur. Bu alanlar da yapılacak ufak düzenlemeler, havalandırma, ısıtma ve nemlendirme sistemleri ile amatör düzeyde mantar yetiştiriciliği yapılabilmektedir.
Anadolu da bu gibi yerlerde birçok aile küçük çaplı mantar yetiştiriciliği ile kazanç sağlamaktadır. Bu mantarı yetiştirmede ise 1. Dünya Almanya’sında ailelerin hem kendi yiyeceği besini üretmek hem de bununla geçimlerini sağlamak maksadı ile başlamıştır.
Yıllar içerisinde üretim kolaylığının yanında besin değerlerinin yüksek oluşu ve elbette ki lezzeti ile çok geniş bir pazara yayılmıştır. Dünya üzerinde hem ticari anlamda kurulan üretim tesislerinde hem de küçük aile tesislerinde istiridye mantarı ile ilgili yetiştiriciliği devam etmektedir.
İstiridye Mantarı Nasıl Yetiştirilir?
İstiridye mantarı üretimi daha önce de bahsettiğimiz gibi gerekli yalıtım, ısıtma, havalandırma ve nemlendirme sistemi kurulması halinde her yerde yapılabilmektedir.
Betonarme binalarda bu koşulların sağlanması çok kolay olsa da şayet bu tarz bir kullanım yeriniz yok ise ve profesyonel olarak mantar yetiştiriciliği yapmayı düşünüyorsanız özel olarak tasarlanmış İstiridye mantarı üretim çadırları bulunmaktadır.
Bu üretim çadırları, tüm hava koşullarına dayanıklı, ısı ve ışık izolasyonu olan, her türlü dış etkenlere karşı dayanıklı ve demir aksam elektro-galvanizli profil kullanılarak üretilmektedir. Çadır içi ısı ve ışık ayarı, havalandırma ve nemlendirme üniteleri ile çok kolay ve ekonomik bir şekilde istiridye mantarını üretirken ile kazanç sağlayabilirsiniz.
Yetiştirme ve hasat süresi toplam da 45 ile 60 gün arası sürebilmektedir. Bu mantarın kompostlarını hazır olarak satın alabileceğiniz gibi saman ya da pamuklar yardımı ile kendinizde hazırlayabilirsiniz. Mantar sporlarının yer aldığı miseller piyasada satışa sunulmaktadır. Büyük bir naylon poşet içerisinde samanları ve miselleri uygun bir şekilde yerleştirmeniz ve misellerin yer aldığı kısımlarda poşet de delikler açmanız ilk adım için yeterli olmaktadır.
Hazırlanan istiridye mantarı kompostu hasat dönemine kadar 2 evresi bulunmakta olup bu 2 evredeki ortamın iklimlendirmesi ve aydınlatması değişmektedir. Kompostun kuluçka döneminde %80- %90 arasında bir nemlendirme ihtiyacı vardır. Ortam ısısının 25 C ile 28 C aralığında ve karanlık ortamda bulunması gerekmektedir.
İstiridye Mantarı Kuluçka Evresi
Nem altında kuluçka döneminin 7. Gününde kompostlarda beyazlaşma görülmesi mantarın sardığı ve oluşmaya başladığı anlamına gelir. 15. Günde ise artık kompost üzerinde patlamalar başlayarak ilk mantarlar görülmeye başlayacaktır.
Bu aşamadan sonra nemlendirme aynı şekilde devam ederken ortam ısısının 15 C ile 18 C aralığına indirilmesi gerekmektedir. Artık günde 8 saatlik aydınlatma yapılmalı ve her 45 dakikada 15 dakika havalandırma çalıştırılmalıdır.
İstiridye Mantarı Hasat Evresi
Kompostun işleme alınmasından sonra ki yaklaşık 20. Gününde İstiridye mantarı hasatı başlamaktadır. Yaprak büyüklüklerinin 10 ile 25 cm genişliğe ulaşması ile ilk hasat yapılabilmektedir.
Hasatının geciktirilmemesi ve sabahları yapılması mantarın kalitesi açısından önemlidir. Mantar hasadı flaş olarak adlandırılan 4 ile 7 günlük süreci bulmakta ve 3-4 flaşta tamamlanmaktadır. En verimli istiridye mantarları 1. ve 2. Flash hasatında elde edilmektedir.
İstiridye mantarının üretiminin ardından mantar vermeye hazır hale gelince, olan mantarları topladıktan sonra satarak kazanç elde edebilirsiniz.
Mantar Yetiştiriciliği İçin Destekler
Türkiye’de mantar yetiştiriciliği konusunda ilgi artmıştır. Geniş bir pazara sahip olan olması, az sermaye ile üretiminin gerçekleşmesi ve kadınlarla erkeklerin yapabilecekleri işlerden birisinin olması nedeniyle dikkat çeken işlerden birisi olmuştur.
Devlet tarafından teşvik verilmektedir. KOSGEB, TKDK ile desteklenmekte ve Ziraat Bankası tarafından da az faizle krediler sağlanmaktadır. Ayrıca İŞKUR tarafından konuyla ilgili olarak Halk Eğitim Merkezlerinde belirli aralıklarla mantar yetiştirme kursları düzenlenmektedir. Bu İŞKUR meslek edinme kursları olarak tanımlanan kurslara başvuru yapabilmek için E-Devlet şifresine gereksinim vardır.
İşte istiridye mantarinin üretimi bu şekilde yapılmaktadır ve bu yetiştiricilikte hibe desteği de verilmektedir. Tüm bu destekleri alarak mantar yetiştiriciliği yapabilmek mümkündür. Desteklerle birlikte, yapmak isteyenlerin veya genç çiftçi ya da yaşı ne olursa olsun herkesin istedikleri kadar ton mantar üretebilmesi mümkündür.
