Şizofreni nedir? Tıp dilinde, kronik beyin rahatsızlığı şizofreni olarak geçmektedir. Aktif bir şizofrende; sanrılar, halüsinasyonlar ( gerçek dışı ), düşünme ve konsantrasyon sorunları, motivasyon sorunları oluşması görülebilen bir hastalıktır. Çoğu şizofren hastası, yapılan tedavi sonucunda iyileşme göstermektedir.
Şizofreni Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Genetik çalışmalarDavranışsal araştırmalarBeyin yapısı ve fonksiyon görüntülemeleri ile çözülebilmektedir.
Şizofreni hastalığında kadınlar ve erkekler, eşit olarak etkilenmektedir. Ancak erkek hastalarda şizofreni, çok daha erken başlayabilmektedir. Diyabet ve kalp hastalığına sahip olan hastalarda ise, genç yaşta ölme riski oldukça yükselmektedir.
Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
Şizofreni belirtileri genellikle, ilk yetişkinlik döneminde kendini göstermektedir. Erkeklerde 20’li yaşlarda başlayan belirtiler, kadınlarda 20’li ve 30’lu yaşlarda görülmektedir.
Birebir ilişkilerin sorunlu olması, okuldaki düşük performans, motivasyonun azalması gibi belirtiler de mevcuttur. Peki, şizofreni nedir nasıl anlaşılır?
Şizofreni belirtileri nelerdir ;
Olumlu psikotik belirtilerOlumsuz belirtilerDüzensizlik belirtileriZayıflamış biliş belirtileri
Abartılmış ve çarpık algılama, inanç ve davranışlar, paranoyak yanılsamalar, işitilen sesler, olumlu psikotik belirtileri oluşturur. Başlatılan planlar, konuşmak, duyguları ifade etmede ve haz bulma kabiliyetinde kayıplar ve azalmalar, olumsuz belirtileri oluşturmaktadır.
Düşünce ve konuşmalarda düzensizlik ve şaşkınlık, bazı zamanlarda mantıklı düşünmeler, tuhaf davranışlar ya da anormale dönmüş hareketler, düzensizlik belirtilerini meydana getirmektedir. Dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, hafızada ve eğitim performansında düşüklük ile ilgili sorunlar ise, zayıflamış biliş belirtileri olarak ortaya çıkmaktadır.
Şizofreni, farklı bozuklukları kapsar. Birçok genetik ve çevre faktörü, hastalığın belirtilerinin ortaya çıkmasında etken oluşturmaktadır.
Şizoaffektif bozuklukSanrısal bozuklukKısa psikotik bozuklukKatatoniŞizofreniform bozukluğu
Bir kişiye şizofreni tanısı konabilmesi için; sanrıların, halüsinasyonların, düzensiz konuşma ve davranışlarda bozukluk, katatoniye ya da komaya benzer şaşkınlık belirtileri, hiperaktif davranış göstermesi gerekir. Bu semptomların en az ikisini 6 ay boyunca göstermesi de kişiye şizofreni tanısı konabilmesi için önemlidir.
Şizofreni Tedavisi Nasıl Yapılır?
Şizofreni tedavisi gören birçok hasta, üretken olarak hayatına devam edebilirken, bazı hastalarda semptomlar devam edebilmektedir. Burada şizofreni belirtilerinin kontrol altına alınması ve hastaların, normal hayatlarına adapte olmalarında bazı yardımcı unsurlar kullanılmaktadır.
Şizofreni tanısı koyabilmek için;
İdrar ve kan testiMRBT taraması
Bunun yanında, kişinin anlama düzeyinin ne olduğunu anlayabilmek için bilişsel testler de uygulanabilir. Kişilik testleri, inkblot testi gibi testler de, kişide şizofreni tanısını koymak için kullanılan testlerin başında gelmektedir.
Terapi ve destek uygulamalar, hastaların sosyal becerilerinin geliştirilmesi, stresle başa çıkmalarına yardımcı olmak gibi uygulamalar yapılabilmektedir. Özellikle şizofreni hastalarının, kendi kendilerini yönetmeleri, becerilerini geliştirmeleri, hayata uyum sağlamaları hatta iş sahibi olabilmeleri için çeşitli rehabilitasyon uygulamaları bulunmaktadır.
Şizofreni hastalığı olan kişilerin ailesi ve yakın çevresine de bu konuda oldukça fazla iş düşmektedir. Hastaya yakın aile üyeleri ve çevre, şizofreni hastası olan kişiye olan davranışları, konuşmaları da hastalığın kontrol altına alınmasında ve hatta iyileşmesinde büyük rol oynamaktadır. Bu tür sağlık sorunları yaşadığını düşünenlerin daha fazla beklemeden bir psikiyatri uzmanından veya bir uzmandan yardım alması gerekir.
