İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile bu yönetmeliğin 14. Maddesi kapsamında, İkinci El Oto Alımı Ekspertiz Raporu alınması zorunluluğu bulunuyor.
İkinci el oto alacak kişilerin bu yasal düzenleme ile korunması amaçlanırken, bu tür araç almayı düşünen alıcılarda ekspertiz raporu içerisinde bulunması gerekenleri merak ediyor. Peki, ikinci el araç piyasası ve ticareti için zorunlu hale gelen ekspertiz raporu düzenlemesi neleri içeriyor? Bu raporlarda yer alması gereken başlıca konular nelerdir?
Zorunlu Ekspertiz Raporu Düzenleme Yetkisi
Yapılan değişiklik öncesinde daha önce yalnızca alıcının talebi halinde araç için alınan ekspertiz raporu , yapılan yönetmelik düzenlemesi ile artık zorunlu olarak alınıyor. Bu raporları düzenleme görev ve yetkisi ise ancak Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından verilen Hizmet Yeterlilik Belgesi bulunan firmalarca kullanılabiliyor. ( Bu firmalara TSE Web Sitesi vasıtasıyla kolay bir şekilde ulaşılabiliyor)
Zorunlu ekspertiz raporunda yer almayan bir hata ortaya çıktığında ve raporla ilgili yaşanan sorunlarda, satışı yapan ile birlikte raporu düzenleyen yetkili firmanın da oluşan zararlardan sorumluluğu bulunuyor.
İkinci el oto ticareti yapan firma ve gerçek kişilerin, motor, kaporta, diferansiyel, şanzıman ve elektrik sistemini kapsar şekilde en az üç ay ya da beş bin kilometre garanti vermesi de gerekiyor.
Yönetmelik kapsamındaki ikinci el otoların noter araç satış ve devir işlemlerinde bu ekspertiz raporu sunulması da zorunlu hususlar arasında yer alıyor.
Ekspertiz Raporu Nedir ?
Ekspertiz raporu , ikinci el araçların alım satım işlemleri esnasında, araçların geçmişinde geçirdikleri bir kaza olup olmadığının tespiti ile birlikte bu araçlarda arızalı ya da hatalı parça, sistem ve aksam bulunup bulunmadığını tespite yarar raporlardır.
Ekspertiz raporu bir anlamda ikinci el aracın detaylı muayenesi olarak nitelendirilebilir. Bu ekspertiz işlemi esnasında araç, yapılan ayrıntılı testler ile tüm yönleri ile incelenir.
Ekspertiz Raporu Kapsamında Kontrol Edilen Kısımlar ve Yapılan Testler
Yetkili firmalarca düzenlenen ekspertiz raporu kapsamında ise genel anlamda aracın tüm özellikleri, hasar ve arıza durumları, kilometre bilgileri bulunur. Yine kaza, göçük, dolu hasarı, boya durumu, motor, şanzıman ve fren sistemi gibi tüm parçaların durumları da raporda yer alır.
Bu kapsamda ekspertiz raporu için yapılan test ve incelemeler ise;
Diagnostik Testi: Diagnoz cihazına bağlanan aracın, genel anlamda arıza inceleme ve taraması yapılır. Araçtaki arızaların ekran üzerinden görülmesine imkan veren bu test ile araçtaki tüm elektronik sistemlerin de kontrolü sağlanmış olur.Süspansiyon Testi: Bu işlemde, özel bir aygıt vasıtasıyla aracın tekerleklerinin aşağı yukarı hareketleri sağlanarak, süspansiyon verimlilik dereceleri ölçülür. Yanal Kayma Testi: Bu test esnasında ise, aracın sağa ya da sola ne ölçüde kayabileceği belirli mesafeler ile tespit edilir.Fren Testi: Fren testinde de aracın ön frenleri, arka frenleri ve el freni ile ilgili detaylı ölçümler ve karşılaştırmalar yapılır. Aracın fren verimliliği tespit edilirken, varsa sapmalar da belirlenir.Akü Testi: Araçta bulunan akünün şarj durumu, voltajı, marş akım değeri ve akü ömrü bu test ile ölçülür.Dinamometre Testi: Bu test ile de motorun ürettiği güç miktarı ölçülür, bu gücün ne kadarının tekerleklere iletildiği de tespit edilir. Yine motor gücü ve tork değerlerine ilişkin kayıp güçlerinde ölçümleri gerçekleştirilir.
Bu testler ile birlikte Ekspertiz incelemesi içerisinde aracın tüm detaylı durumu, arıza, hata ve kaza durumları ayrıntılı muayene ile belirlenmiş olur.
Zorunlu Ekspertiz Raporu İstisnaları
1 Nisan 2019 tarihinden beri geçerli olan yönetmelikte yer alan zorunlu ekspertiz raporunun istisna durumlarını ise şunlar oluşturuyor;
8 yaş üstünde ve 160 bin kilometreyi dolduran ikinci el araçların satışı esnasında zorunlu ekspertiz raporu alınmasına gerek bulunmuyor.Yine bu zorunlu ekspertiz raporunun ikinci el alım-satımı gerçekleştiren firma ve gerçek kişiler açısından alınması gerekiyor. İşi araç alım satımı olmayan kişilerin satışlarında bu raporun varlığı aranmıyor.
Ancak bu istisnalar bulunsa dahi, ikinci el araç alımı yapacakların, tüm araç alımlarında TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi bulunan firmalardan ekspertiz raporlarını almalarını satıcılardan istemesi daha güvenli alım yapmalarının garantisi olduğunu da gözden kaçırmamak gerekiyor.
