Dune çöl gezegeni 2021 yılında vizyona giren ve en çok yankı uyandıran filmlerden biri oldu. Bu film öylesine büyük ilgi gördü ki, daha önce aynı konuda çekilen filmlerinde ötesine geçmeyi başardı. Peki, Dune çöl gezegeni filmine kaynaklık eden Amerikalı ünlü yazar Frank Herbert’in “Dune” isimli 1965 çıkışlı bilimkurgu romanı ve romanda geçen Gom Jabbar Testi (İnsanlık Sınavı) nedir? Dune çöl gezegeni ne anlatıyor? Dune yaş sınırı var mı?
Dune Çöl Gezegeni | Dune Roman Serisi
Dune çöl gezegeni filmi bir roman serisinden uyarlamadır. Frank Herbert tarafından “Analog” dergisinde iki ayrı bölümde yayımlanan “Dune”, birçok ödüle layık görülmüş ve 2003 yılında dünyada en çok satan bilimkurgu romanı olma ünvanına da kavuşmuştur. Romanın konusu, bizden çok uzakta bir galakside ve yine bizden binlerce yıl sonrada yani uzak bir gelecekte geçmektedir. Dune, feodal bir yıldızlararası topluluğun merkezinde bulunur ve bu ünlü eserde genç Paul Atreides’in öyküsüne tanıklık ederiz.
Dune serisi nedir? Baharatın (Melanj) en değerli nesne konumunda olduğu ve zihinsel yetenekleri de geliştirdiği bu uzak gelecekte Dune, çöl şeklinde oldukça az insanın yaşadığı bir gezegen de olsa, baharata kaynaklık ettiğinden oldukça önemlidir. Roman, Dune ve baharatın kontrolü için verilen amansız mücadele içerisinde teknoloji, din, siyaset, kültür, ekoloji ve duygular gibi çok girift etkileşimleri de gözler önüne serer.
Yayımlandığı tarihten sonra büyük sükse yapan, birçok filme, diziye ve başka eserlere ilham kaynağı olan bu ilk “Dune” romanından sonra, Frank Herbert devam niteliğinde olan beş ayrı roman daha yazmıştır. Bu romanlar sırasıyla; “Dune Mesihi”, “Dune Çocukları”, “Dune Tanrı İmparatoru”, “Dune Sapkınları” ve “Dune Rahibeler Meclisi” isimlerini taşır. Frank Herbert’in 1986 yılındaki ölümünden sonrada Dune serisi, oğlu Brian Herbert ile yazar Kevin J. Anderson tarafından 1999 yılından sonra yazılan romanlarla devam ettirilmiştir.
Filmlere Konu Olan Dune Evreni | Dune Çöl Gezegeni Neyi Anlatıyor?
Yayımlandığı tarihten itibaren büyük ilgi gören “Dune” romanından ilk film denemesi 1970’li yıllarda yapımcı Alejandro Jodorowsky tarafından gerçekleştirilse de, bütçe nedeniyle çekilemeyen bu film 1984 yılında ünlü yönetmen David Lynch tarafından beyaz perdeye aktarıldı.
Dune çöl gezegeni adlı ikinci film uyarlaması ise 22 Ekim 2021 tarihi itibariyle gösterime girdi ve geniş kitleler tarafından büyük ilgi ile karşılandı.
Roman bu filmler dışında, Sci-Fi Channel’ın mini dizisi olan “Frank Herbert’s Dune” ve devamı niteliğinde olan “Frank Herbert’s Children of Dune” isimli projelere de uyarlandı. Ayrıca bu roman serisi, 1992 tarihli Dune, Dune II ve Warhammer gibi oyunlar içinde ilham kaynağı oldu.Yine Güneş Sisteminde yer alan Satürn gezegeninin uydusu olan Titan’da bulunan ovalar ve yüzeysel şekillerin isimlendirilmesinde de “Dune” romanında geçen gezegen adlarından faydalanıldı.
Dune Çöl Gezegeni Konusu Ne? Dune Çöl Gezegeni Devam Edecek mi?
Dune çöl gezegeni devam edecek mi? 22 Ekim 2021 tarihinde gösterime giren ve yönetmen koltuğunda Denis Villeneuve’u gördüğümüz “Dune çöl gezegeni” isimli yeni sinema uyarlaması, girişte de belirttiğimiz gibi büyük bir beğeni ve ilgi ile karşılanarak, kısa sürede 2021 yılının en çok izlenen yapımları arasına girmeyi başardı.
Romandaki öyküye sadık kalarak Paul Atreides’in hikayesine odaklanan Dune çöl gezegeni filminde geçen Gom Jabbar Testi ise oldukça fazla tartışıldı. Peki, nedir bu Dune Gom Jabbar ya da bir diğer ifade ile insanlık testi?
Gom Jabbar Testi
Romana ve Dune çöl gezegeni filmine göre, çoğunluğu kadınlardan oluşan insanüstü zihinsel ve fiziksel yeteneklere sahip Ruhban sınıfı Bene Gesserit rahibeleri, “Kwisatz Haderach” olarak isimlendirdikleri seçilmiş kişinin ortaya çıkmasını beklemektedirler.
Kendisi de bu ruhban sınıfına dahil olan Paul’ün annesi Jessica, oğlu Paul’ü Bene Gesserit disiplinlerinde eğitmiştir ve Paul, Bene Gesserit’in Başrahibesi Gaius Helen Mohiam’ı gelecekten haberler de içeren rüyalarında görmeye başlamıştır.
Bu rüyalardan haberdar olan Başrahibe, Paul’ü Gom Jabbar testine tabi tutmak üzere gelir. Dune çöl gezegeni filminde“Kimsin sen” sorusu ile başlayan bu testte, Paul sağ elini uzatılan bir kutunun içine sokar ve aynı anda Başrahibe’de zehirli bir iğneyi Paul’ün boynuna uzatır. Gom Jabbar testi başlamıştır.
Bu test bir anlamda insanlık testidir. Kutunun içinde eli acı içinde kıvranırken, elini çekerse zehirli iğne ile ölüm kendisini beklemektedir. İşte bu esnada, testin anlamı ortaya çıkar, ya büyük acıya rağmen kişi kaçmayı yani elini çekmeyi seçecek ya da duygularını kontrol ederek onlarla savaşmayı ve baş etmeyi.
Gom Jabbar testine tabi tutulan Paul, şaşırtıcı bir şekilde kendinden öncekilerden daha çok acıya maruz kalmasına rağmen bu zorlu testi geçmeyi başarır ve Paul’ün benzersiz öyküsü de böylece başlar…
Yazar Frank Herbert tarafından oluşturulan Dune çöl gezegeni filmi ve roman serisi ve Dune evreni, üzerine araştırmalar yapmayı gerektiren ve bilimkurgunun üç büyük yazarından biri olarak kabul edilen Arthur C. Clarke göre “Yüzüklerin Efendisi Serisi” dışında başka hiçbir kitapla kıyas edilemeyecek kadar değerli bir yapıt…
