Besin zinciri piramidi çoğu zaman belgesellerde gördüğümüz, okulda işlediğimiz konulardan birisidir. Bu konu aslında yaşamın bir döngüsünü ana mantığını oluşturuyor.
Besin zinciri piramidi özellikleri incelendiğinde görülecek ki, dünya içerisinde oluşmuş ince bir düzen ve döngü bulunmaktadır. Bahsedilen bu döngü neticesinde kişilerin ya da hayvanların nasıl beslenmesi gerektiği ortaya çıkar.
https://www.youtube.com/watch?v=KF499VgXurQ
Aslında sadece besin piramidi beslenmeyi değil aynı zamanda yaşama dair tüyolarda sunmaktadır. Örneğin çıkan kuş gribi, kene salgını hepsi besin zinciri ile alakalı unsurlardır.
İşte besin zinciri piramidi örnekleri ve özellikleri…
Besin Zinciri Piramidi Nedir?
Dünyada milyonlarca canlı bulunmaktadır. Günümüzde bu canlıların birçoğu araştırmacılar tarafından keşfedilse de okyanuslarda ve karada henüz keşfedilmemiş olan binlercesinin olduğu düşünülüyor.
Her bir canlının kendi içerisinde oluşturduğu düzeni de araştırmalar sonucunda çözen bilim insanları besin zinciri piramidi oluşturmuştur.
Besin zinciri piramidi özellikleri kapsamında incelendiğinde görülecek ki canlılar arasındaki ilişkiyi gösterir. Bu ilişki temelde beslenmeye bağlı olarak belirtilir.
Dört farklı basamaktan oluşan besin piramidi içinde hangi canlının hangi canlıdan beslendiği ya da ne gibi işlevi olduğu hakkında bilgi verir.
Besin Zincirinin Her Halkasında Ne Bulunur? Besin Piramidinde 1 Basamakta Ne Yer Alır?
Besin zinciri halkaları, canlılarla ilişkili olacak şekilde düzenlenmiştir. Her halkada farklı bir besin ağı oluşumu gözlemlenir.
Halkaların tamamında hayvanların olduğunu düşünmek yanlıştır. Elbette birden fazla basamakta sadece hayvanlar bulunur. Fakat halkalarda bitkiler ve organizmalar da bulunacaktır.
Her biri kendi işlevi doğrultusunda yaşam içerisinde kalmakla birlikte oluşmuş olan doğal döngüyü sürdürmede yardımcı olur.
Bahsedilen besin zinciri piramidi içinden bir hayvanın yok olması sadece kendi basamadığındaki, halkadaki canlıları etkilemez. Aynı zamanda piramidin tamamını etkileyecektir. Bu yüzden tek bir halkayı değil birden fazla halkayı incelemek gerekiyor.
Besin Piramidi ile İlgili Olarak Verilenler Nelerdir? Besin Zinciri Piramidi Basamakları Neler?
Besin piramidi basamakları dörde ayrılmaktadır. Her bir basamakta birden fazla canlının var olduğunu görebilirsiniz.
Fakat bir basamakta yer alan tüm canlıların ortak bir özelliğe sahip olması gerekir. Buna bağlı olarak bu canlılar örnek olarak etçiller, otçullar olarak adlandırılmaktadır.
Besin zinciri piramidi içinde en alt basamaktan yukarıya doğru gidildikçe; üreticiler, otçullar, etçiller, hem etçil hem de otçul yırtıcılar bulunmaktadır.
1- Üreticiler (Besin Zincirinin En Altı)
Besin piramidi içinde en alt grupta yer alan canlıları temsil eder. Bu grup diğer gruplara nazaran en geniş alana sahiptir.
Bir piramit düşünün. Piramidin en alt kısmı en geniş üst noktası da en dar kısımdır. İşte, besin zinciri de buna bağlı olarak gelişir. Yukarı çıkıldıkça canlı sayısında azalma meydana gelir.
Üreticiler sınıfında akla ilk olarak bitkiler gelmektedir. Bitkiler herhangi bir alandan beslenmeyerek kendinden sonraki hayvanlar için besleyici görevini üstlenir.
Aslında yanlış bir görüş değildir ancak eksiktir. Çünkü bu basamakta sadece bitkiler bulunmaz. Mavi ve yeşil alg olarak adlandırılan organizmalar da mevcuttur.
Her iki grupta düşünüldüğünde bu basamaktakilerin ayrıştırıcı görevi görerek zararlı organizmaların daha faydalı hale gelmesine, kendinden sonrakilere besin olduğu görülür.
2- Otçullar
Üretici ile beslenenlere besin zinciri piramidi içinde otçullar denir. Diğer bir ismi de otobur olmaktadır. Adından da anlaşılacağı üzere otçul sınıfı içinde sadece bitki ile beslenenler yer alır.
Otçullar sınıfında hangi hayvanlar bulunur sorusuna cevap olarak verilebilecek çeşitli hayvan örnekleri bulunur. Örnek olarak otçul hayvanlar arasında; pandalar, tavşanlar, atlar bulunmaktadır.
Bu grupta yer alan hayvanlar tüketici olduğu gibi kendisinden sonra gelecek olan etçiler içinde birer besin kaynağı olacaktır.
3- Besin Piramidi Zinciri| Etçiller
Etçil hayvanlar otçul hayvanları tüketerek yaşamlarına devam ederler. Onlar bitki ile beslenmek yerine et tüketerek yaşamda kalmaya çalışır.
Besin piramidi içinde yer alan etçillerin sayısı otçullar göre az olsa da yine binlerce bu grupta yer alan hayvan bahsedilebilir.
Etçil hayvanlar arasında; aslanlar, çitalar, tarantula, kuzgun hayvanı gibi hayvanlardan söz edilebilir. Buradaki hayvanlara aynı zamanda etobur da denir.
4- Besin Zincirinin En Üstü: Hepçiller
Besin zinciri piramidi içinde belki de en rahat olan canlılar hepçillerdir. Hepçiller; hem etobur hem otobur olarak yaşamlarına devam ederler.
Bitki ve hayvanlardan beslenmeleri besin konusunda çekecekleri sıkıntıya en aza indirir. Ancak bu sınıfta yer alan canlı sayısı diğer basamaklara göre oldukça azdır.
Hepçiller sınıfında başlıca ayılar gelmektedir. Ayılar hem etle hem bitkiyle beslenme özelliğine sahiptir. Kimileri tarafından insanlar da bu sınıfta görülür ancak güncel bilgilerle bakıldığında vejetaryen insanların otçul sınıfına da girebildiği bilinir.
İnsan Besin Zinciri İçinde Hangi Basamakta Yer Alır?
Yıllardır yapılan araştırmalar ve öğretilene göre insanın diğer canlılardan farklı olduğu ve buna göre besin piramidi içinde de özel bir yere ait olduğu öğretildi.
Uzmanlar genel olarak insanın hem etçil hem otçul beslenmesine bağlı olarak piramidin en üst basamağı olan hepçiller sınıfında yer aldığını belirtti.
Fakat bu görüş kendi içinde bazı tutarsızlıkları da barındırıyordu. Çünkü piramidin bu en üst basamağı görece alt basamaklara göre daha dardı. Ancak günümüz düşünüldüğünde insan sayısının kimi hayvanlardan kat be kat fazla olduğu biliniyor.
Özellikle nesli tükenmek üzere olan canlılar ile kıyaslandığında burada bir sorun ortaya çıkıyordu. Üstelik tek tutarsızlık bu da değildi. Özellikle et tüketimini reddeden vejetaryen kişiler tarafından bu konuda itirazlar bulunuyordu.
Sadece bitki ile beslendikleri için otçul sınıfında görüldüğü de biliniyor. Kişisel olarak kendinizi nerede hissettiğiniz daha önemli olmakla birlikte genel görüş hepçil sınıfta olduğumuz yönündedir.
Besin Zinciri Piramidi Özellikleri Neler?
Besin zinciri piramidi ve özellikleri arasında sayısız bilgi sunulabilir. Bu bilgilerin kapsamı yaşamı daha iyi anlamanızda da yardımcı olacaktır.
İşte bezin zinciri özellikleri:
Besin zincirinin en alt tabakası diğerlerinde göre daha fazla canlı içerir.Üst halkalara çıkıldıkça canlı sayısında azalma görülür.Beslenmeye bağlı olarak besin zinciri piramidi üst basamaklarında zehirli madde tüketimi daha fazladır.Herhangi bir basamakta oluşan eksilmeye bağlı olarak diğer basamaklarda bu durumdan etkilenecektir.Üst basamaklara çıkıldıkça ihtiyaç duyulan enerji miktarı da artış gösterir.Besin zinciri halkalarındaki hayvanların zaman içerisinde kademesi değişebilir. (Örneğin pandaların atası etçilken onlar otçul; martılar zamanında etçilken şimdi otçul besleniyor.)
Besin Piramidi Örnekleri Neler?
Besin zinciri piramidi özellikleri öğrendikten sonra akılda daha net şemalar oluşturmak için örnekler vermek gerekebilir.
Örnekler sayesinde bu konuyu daha iyi netleştirebilirsiniz.
Çimen- At- Yılan- Ayı (Ayının ölümü sonrası dönüştürücü bitkiler atın doğaya karışmasını ve böylece yeni döngünün başlamasını sağlar.)Mavi yeşil algler – küçük balıklar – orta sınıf kendinden küçük etle beslenen balıklar – yunuslarBitki- tavşan – gelincik gibi örnekler arttırılabilir.
