Gelişen teknoloji ve sanayi ile birlikte nüfus artışına bağlı olarak gelişen çevre tahribatının önlenmesi amacı ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu İkinci Bölümde düzenlenen “Çevreye Karşı Suçlar” nelerdir? Çevreye karşı işlenen suçlar için belirlenen cezalar ne kadardır? Bu suçlardan yargılama yapma yetkisi hangi mahkemeye aittir? gibi soruların yanıtlarını bu yazımızda sizin için bir araya getirdik…
Çevreye Karşı Suçlar Nelerdir?
Çevreye yönelik işlenebilecek suçlar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu İkinci Bölümde “Çevreye Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu başlık altında yer alan suçlar ise sırasıyla;
- Çevrenin kasten kirletilmesi (TCK Madde 181),
- Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK Madde 182),
- Gürültüye neden olma (TCK Madde 183),
- İmar kirliliğine neden olma (TCK Madde 184) suçlarıdır.
Şimdi bu çevreye karşı suçlara daha yakından bakalım…
1- Çevrenin Kasten Kirletilmesi
Çevrenin kasten kirletilmesi suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu 181. Maddesi;
” 181- (1) İlgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykırı olarak ve çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Atık veya artıkları izinsiz olarak ülkeye sokan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Atık veya artıkların toprakta, suda veya havada kalıcı özellik göstermesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza iki katı kadar artırılır.
Göz Atın(4) Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan fiillerin, insan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla ilgili olarak işlenmesi halinde, beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına ve bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(5) Bu maddenin iki, üç ve dördüncü fıkrasındaki fiillerden dolayı tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur”
Düzenlemelerini içermektedir. Çevrenin kasten kirletilmesi suçu bir tehlike suçudur. Bu anlamda çevreye bırakılan atık ya da artıkların çevre için zararlı olma yani zarar verme ihtimallerinin bulunması söz konusu suçun oluşumu için yeterlidir. Suç failine ceza verilebilmesi için ayrıca çevreye zarar verilmesi koşulu aranmaz.
2- Çevrenin Taksirle Kirletilmesi
Çevrenin taksirle kirletilmesi suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu 182. Maddesi ise;
“182- (1) Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu atık veya artıkların, toprakta, suda veya havada kalıcı etki bırakması halinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(2) İnsan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya taksirle verilmesine neden olan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”
Hükümlerini içerir. Çevrenin taksirle kirletilmesi suçu da bir tehlike suçu olup, faile ceza verilmesi için atık ya da artıkların çevreye zarar verme ihtimallerinin bulunması yeterlidir.
3- Gürültüye Neden Olma
Gürültüye neden olma suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu 183. Maddesi;
“183- (1) İlgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykırı olarak, başka bir kimsenin sağlığının zarar görmesine elverişli bir şekilde gürültüye neden olan kişi, iki aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır”
Düzenlemesini içermektedir. Bu suçun oluşabilmesi için gürültünün, başkalarının sağlığına zarar verebilecek şekilde yüksek olması gereklidir. Gürültüye neden olma suçunun mağduru toplumda yaşayan herkes olabilir. Bu yönüyle belirli bir mağdurun bulunması aranmaz.
4- İmar Kirliliğine Neden Olma
İmar kirliliğine neden olma suçu da Türk Ceza Kanunu 184. Maddesinde;
“184- (1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır.
(5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.
(6) İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, 12 Ekim 2004 tarihinden önce yapılmış yapılarla ilgili olarak uygulanmaz”
Düzenlemelerini içermektedir. Bu anlamda İmar kirliliği suçu esas anlamda imar mevzuatına aykırı bir şekilde inşa faaliyetinde bulunmak suretiyle çevreye zarar verebilecek nitelikte eylemlerin işlenmesi ile oluşur.
Çevreye Karşı Suçlar ile İlgili Görevli Mahkeme Hangisidir?
Çevreye karşı işlenen suçlar arasında yer alan “Çevrenin Kasten Kirletilmesi”, “Çevrenin Taksirle Kirletilmesi”, “Gürültüye Neden Olma”, “İmar Kirliliğine Neden Olma” suçlarından yargılama yapma görev ve yetkisi suçun işlendiği yer Asliye Ceza Mahkemesine aittir.
Çevreye karşı işlenen suçlar şikayete tabi suçlardan değildir. Bu nedenle bu suçların işlendiğinin haber alınması ile Cumhuriyet savcılığı tarafından resen (kendiliğinden) soruşturmaya başlanır. Ayrıca bir şikayet ya da şikayetçi aranmaz.
