Şikayet hakkı nedir? Şikayet hakkı, şikayet hakkının kullanımı, şikayete bağlı suçlar ve şikayetten vazgeçme konuları Ceza Hukuku kapsamında değerlendirilen olguların başında geliyor. Bu kapsamda şikayet hakkı nedir? Hangi suçlar şikayete tabidir? Birinden şikayetçi olduktan sonra ne olur? Gibi soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.
Şikayet Hakkı Nedir? Şikayet Ne Demek CMK?
Şikayet hakkı; bir suça dair soruşturma ya da kovuşturma işlemlerinin yürütülebilmesi için, söz konusu suçtan zarar gören (mağdur) tarafından yetkili merciler önünde kullanılabilen bir haktır.
Şikayet hakkı nedir konusu bu yönüyle kişiye sıkı surette bağlı bir haktır ve yalnızca suçtan zarar gören yani mağdur tarafından kullanılabilir.
Şikayet hakkının ne sürede ve nasıl kullanılacağına ilişkin yasal düzenlemeler ise 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yer alır.
Şikayet Hakkının Kullanılma Süresi Ne Kadardır?
Şikayet hakkı nedir? Şikayet süresi kaç ay? Soruşturma ve de kovuşturması şikayete bağlı suçlar yönünden, Türk Ceza Kanunu 73. Maddesi düzenlemesi gereği şikayet hakkının 6 ay içerisinde kullanılması gerekir.
Kısacası sonradan şikayetçi olmak durumu ancak 6 aylık süreçte mümkün olabilir. Bu süre suçtan zarar gören ya da mağdurun fiili ve faili öğrendiği tarihten başlar ve hak düşürücü nitelikte bir süredir. Yani bu yasal süre içinde kullanılmayan şikayet hakkı artık daha sonra kullanılamaz.
Hukuk sistemimizde bazı suçlar yönünden (örneğin hakaret, kişilerin huzur ve sükununu bozma, konut dokunulmazlığını ihlal gibi) ancak şikayet durumunda soruşturma ve kovuşturma yapılabilir. Bu suçlarda mağdur şikayetçi olmazsa ya da süresinde şikayet hakkını kullanmazsa artık bu suçların takibi mümkün değildir.
Şikayet Hakkı Nedir? Şikayet Hakkı Nasıl Kullanılır?
Şikayet hakkının nasıl kullanılacağına dair düzenleme ise, Ceza Muhakemeleri Kanunu 158. Maddede yer alır. Madde düzenlemesi uyarınca şikayet hakkı nedir konusunda, şikayet hakkının kullanılabilmesi için özel bir şekil şartı bulunmaz diye belirtilir.
Şikayet hakkını kullanmak isteyen kişi, savcılık ya da adli kolluğa (polis, jandarma, sahil güvenlik) sözlü beyanda bulunarak bu beyanının ifade tutanağına geçirilmesi ile şikayet hakkını kullanabilir. Yine dilerse yazılı şikayet dilekçesi sunarak da şikayette bulunabilir.
Yurt dışında işlenmiş ancak ülkemizde takibi mümkün suçlar yönünden konsolosluklara veya elçiliklere ihbar ya da şikayette bulunulabilir.
Kamu görevinin yürütülmesi ile ilgili olarak işlendiği öne sürülen suçlara ilişkin ilgili kamu idaresine başvurulması durumunda, ilgili kurumca şikayetin derhal Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesi gereklidir.
Cumhuriyet Başsavcılıklarına Suç Duyurusu Yapma Yöntemi Nasıldır bilgi almak için yazımıza tıklayabilirsiniz.
Şikayetten Vazgeçme Nedir? Nasıl Yapılır?
6 aylık süreç içinde kullanılabilen şikayet hakkı nedir, kapsamlı olarak bahsettik. Şikayet hakkını kullanmış olan mağdur ya da suçtan zarar gören kişinin, karar kesinleşmeden önce, beyanda bulunmak sureti ile var olan şikayetini geri çekmesi işlemine şikayetten vazgeçme adı verilir.
Takibi yani soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlarda mağdurun ya da suçtan zarar görenin vaki şikayetinden vazgeçmesi, soruşturma evresini sona erdirir. Eğer ceza davası açılmışsa davanın düşmesine neden olur. Şikayetten vazgeçmeden sonra bu işlem geri alınamaz.
Türk Ceza Kanunu 73/4 madde düzenlemesi uyarınca, takibi şikayete bağlı suçlar yönünden verilen kararın kesinleşmesine dek şikayetten vazgeçmek mümkündür. Ancak takibi şikayete bağlı olmayan suçlar konusunda, aynı durum söz konusu değildir.
Şikayetten vazgeçme, yetkili makamlar önünde sözlü (sözlü olarak yapılan bu işlem ilgili makamca ifade tutanağına bağlanır) ya da yazılı dilekçe ile yapılabilir.
Takibi yani soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olmayan suçlar yönünden şikayetten vazgeçme beyanı soruşturmayı ya da kovuşturmayı sonlandırmaz. Kamu davası şikayetten vazgeçilmesine karşın sürer. Çünkü bu suçlarda şikayet bulunmasa dahi soruşturma ve kovuşturma işlemleri kamu adına yürütülür. (Örneğin İnsan öldürme ve yağma gibi suçlar)
