Özel sektörde çalışan milyonlarca işçiyi yakından ilgilendiren haftalık izin konusunda merak edilenleri, haftalık iznin ne olduğunu, nasıl kullanılacağını, bölünerek kullanılmasının mümkün olup olmadığını yasal mevzuat ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından verilen güncel karar kapsamında bu yazımızda inceleyeceğiz. İşte haftalık izin nedir ve haftalık izin bölünebilir mi soruların cevapları!
Haftalık İzin Nedir ?
Haftalık izin ya da bir başka ifade ile haftalık tatil nedir ? Bu iki izin türü de 4857 sayılı İş Kanunu 46. Maddesinde düzenlenmiştir. Madde düzenlemesine göre;
“Bu kanun kapsamına giren iş yerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir”
hükmü getirilmiştir.
Yani haftalık çalışma süresini dolduran ve tamamlayan işçiler, haftalık tatile hak kazanırlar.
Haftalık İzinde Ücret Alınır mı ?
Yasa düzenlemesine göre haftalık iznini kullanan işçiye, çalışmadığı hafta tatili günü içinde, herhangi bir iş karşılığı olmadan tam ücret ödenir. Bu ücretin tespiti, işçinin bir günde aldığı ücrete göre belirlenir. Örneğin bir işçi günlük 100 TL karşılığında çalışıyorsa haftalık tatil gününde de aynı şekilde 100 TL ücret alır.
Saat üzerinden çalışan işçilere ise haftalık izne hak kazandıkları durumda, haftalık tatil ücretleri saat başı ücretlerinin 7,5 katı şeklinde ödenir. Örneğin saatlik ücreti 10 TL olan bir işçi, 75 TL haftalık izin ücreti alır.
Aylık ücret karşılığı çalışan işçiler ise, ücretlerini izinli ya da hasta olsalar bile tam olarak aldıklarından ayrıca haftalık izin ücreti almazlar. Zaten bu işçiler haftalık izin günlerinde çalışmasalar da 30 gün üzerinden ücret alırlar.
Haftalık İzin Bölünebilir mi?
Çok sayıda işçiyi yakından ilgilendiren bu konuda ise emsal teşkil edilebilecek bir karara Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından imza atıldı. Söz konusu bu kararda da yasal düzenleme ile uyumlu olarak belirtildiği gibi, haftalık izin ya da diğer ifade ile haftalık tatil 24 saatten daha az olamaz, bu izin bölünemez ve biriktirilerek izinle telafi edilemez.
Emsal nitelikteki bu karar ile birlikte artık özel sektör çalışanlarına, haftalık izin verilmemesi ya da yarımşar gün haftalık tatil verilmesi gibi uygulamalarında hukuken mümkün olmadığı belirlenmiş oldu.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, uygulama içinde örnek olacak bu kararında, 4857 sayılı İş Kanunu 46. Madde düzenlemesinde haftalık iznin 24 saat olarak belirlendiğine vurgu yaptı. Kararda,
“Hafta tatili izni en az 24 saattir. Bu sürenin altında bir süre ile haftalık izin verilmesi halinde, usulüne uygun olarak hafta tatili izni kullandırıldığından söz edilemez. Hafta tatili bölünerek de kullandırılamaz. Buna göre haftalık tatilin 24 saatten az kullandırılması durumunda hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır”
denildi.
Haftalık İzin İş Yeri Yönetmeliği, İş Sözleşmesi ya da Toplu İş Sözleşmesi ile Kaldırılabilir mi?
Haftalık izin yani haftalık tatil dinlenme hakkı kapsamında Anayasal bir hak olması nedeniyle iş yeri yönetmeliği, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile kaldırılamaz. Bu yönde bir hüküm ya da düzenleme yapılmış olsa bile bunlarında geçerliliği bulunmaz.
Haftalık İzin Süresi Arttırılabilir mi?
Haftalık izin İş Kanunu 46. Madde düzenlemesinde en az 24 saat olarak belirlenmiş ancak herhangi bir üst limit ise gösterilmemiştir. Bu nedenle iş yeri yönetmelikleri, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile 24 saatten daha uzun süre ile haftalık tatil belirlenmesi konusunda yasal bir engel yoktur. Bu yönde yapılan düzenlemeler geçerli olur.
Hafta Tatili Pazar Günü mü Olmak Zorundadır ?
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3. Maddesi düzenlemesi ile hafta tatili günü Pazar olarak belirlenmiş olsa da 4857 sayılı İş Kanunu, bu kanun kapsamına giren iş yerleri açısından hafta tatili gününün Pazar olmasına dair zorunluluğu kaldırmıştır. Bu kanuna göre 24 saatten az olmamak üzere, kanun kapsamına giren iş yerlerinde başka bir günde haftalık tatil günü olarak belirlenebilir.
Son olarak belirtelim ki çocuk ve genç işçilerin haftalık izinleri kesintisiz olarak 40 saatten az olamaz. Yine haftalık izin günlerinde yapılan çalışmalarda, işçiye ücreti zamlı olarak ödenir.
