Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifini kapsayan ikinci yargı paketi Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonu’ndan geçti. Peki, bu yargı paketi ile neler değişecek? Ne tür yenilikler hukuk sistemimizde yer alacak? İşte konuya ilişkin tüm detaylar ve yenilikler…
İkinci Yargı Paketi İçerisinde Neler Var? Neler Değişecek?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu üzerinde yapılacak değişiklikleri de kapsayan ve 63 maddeden oluşan bu İkinci yargı paketi ile görüntülü duruşma, duruşmalarının tamamının ya da bir kısmının gizi yapılması noktasında yeni haller, ön inceleme, feragat, sulh, kabul, yargılama süreleri, arabuluculuğa teşvik, kanun yoluna müracaat gibi konularda yeni düzenlemeler yer alıyor.
1 – Ses ve Görüntü Nakli İle Duruşma Yapılabilecek
Bu yargı paketiyle, ses ve görüntü nakli ile duruşmaların yapılmasına dair usul yeniden düzenlenecek. Bu kapsamda ilgili mahkeme tarafların talebi üzerine tarafların ya da vekillerinin hem ses, hem de görüntü nakledilmesi vasıtasıyla bulundukları yerden duruşmalara katılma ve usul işlemlerini yapabilmelerine dair karar verebilecek.
Yine tarafların rızası bulunması halinde mahkeme, tanıkların, bilirkişi ya da uzmanların da ses ve görüntü nakliyle bulundukları yerden dinlenebilmeleri noktasında karar verebilecek. Tarafların üzerinde tasarruf hakları bulunmayan dava ve işlemlerde ise bu konudaki kararı ilgili mahkeme resen yani kendiliğinden verebilecek.
2 – Gizli Duruşmada Üstün Menfaat Kriteri
Komisyondan geçen bu paket ile duruşmaların tamamının ya da bir kısmının gizli olarak yapılma nedenleri arasına “yargılama ile ilgisi bulunan kişilerin korunmaya değer üstün bir menfaati” durumu da eklenecek.
Bu halin gerçekleşmesi durumunda duruşmaların tamamının veya bir kısmının gizli gerçekleşmesi kararı ilgili mahkeme tarafından verilebilecek.
3 – Hakimin Reddi Halleri
Komisyonda görüşülen ve kabul edilen pakette, davaların gereksiz yere uzamasının engellenmesine dair düzenlemeler yanında hâkimin reddi sebepleri arasına yeni eklemelerde getiriliyor.
Bu kapsamda dava konusu uyuşmazlıkta daha önce uzlaştırıcılık ya da arabuluculuk yapmış olma halleri de hâkimin reddi nedenleri arasına eklenecek.
Bu konudaki karar, dosya üzerinden gerçekleştirilecek bir inceleme ile de verilebilecek. Ret sebebi sabit olmasa dahi merci bunun muhtemel gördüğü durumda ret talebini kabul edebilecek.
Hâkimin reddine dair merci tarafından verilen kararlara karşı ise, dava konusunun değer ve miktarına göre derhal istinaf kanun yolu başvuru imkanı da bulunacak.
4 – Verilen Kesin Süreler
Duruşma ve yargılamaların hızlanabilmesi adına hâkim, tayin ettiği sürelerin kesin olduğuna karar verme hakkına sahip olacak. Kesin süre verilen hallerde, hâkim kesin süre verdiği işlemi, duraksamaya yer bırakmayacak şekilde açıklayarak süreye uyulmaması halinde oluşacak hukuki sonuçları da açık bir şekilde tutanağa geçirecek ve ilgili tarafları ihtar edecek.
Kesin olduğu yönünde bir belirleme yapılmayan süreleri geçiren taraf aynı konuda yeniden süre isteme hakkına sahip olacak ancak bu şekilde verilen ikinci süre ise kesin nitelikte olacak ve tekrar bir süre verilmeyecek.
5 – Tüketiciler Dava Açmadan Önce Arabuluculuğa Müracaat Edecek
Tüketici Mahkemelerinde görüşülecek uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilecek. Ticaret mahkemelerinde tek hakim ile görülebilen davalarda parasal sınır 300 bin TL’den 500 bin TL’ye, ticaret davalarında uygulanacak basit yargılama usulüne dair parasal sınır ise 100 bin TL’den 500 bin TL’ye çıkarılacak.
Kadastro mahkemelerinden verilen kararlara karşı da, değer ya da miktara bakılmaksızın istinaf ve temyize başvurulabilecek.
Celse harçları yargılama giderleri içinden çıkarılacak, yerine ise başvurma harcı eklenecek.
Bu paket ile istinaf kapsamı genişletilerek, istinaf yoluna başvuru yapılabilecek kararlar da yeniden belirlenecek.
Aleyhine ihtiyati haciz ya da ihtiyati tedbir kararı verilmiş taraf, bu karar eğer yüzüne karşı verilmiş ise doğrudan istinafa başvuruda bulunabilecek. Yokluğunda verilen karara karşı ise öncelikle kararı veren mahkemeye itiraz edebilecek, itirazın reddi halinde istinafa başvurulabilecek.
İhtiyati tedbir kararına dair emre uymayan ya da verilen tedbir kararına aykırı davranışta bulunan kimse, altı ay içinde şikayet edilmesi durumunda, altı aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılacak.
6 – Duruşma Yapılmadan Verilebilecek Kararlar
Duruşma yapılmadan verilebilecek kararlar da yeniden düzenlenecek. Yargılamadaki eksiklikler duruşma yapılmadan tamamlanabilecek nitelikteyse bunların tamamlanması sonrası başvurunun esastan reddine ya da yeniden duruşma yapılmaksızın esas hakkında karar verilebilecek.
Mahkeme tarafından uyuşmazlığın çözümünde etkisi olabilecek derecede önemli delillerin toplanmamış ya da değerlendirilmemiş olması veya talebin önemli kısmı hakkında karar verilmemiş olması halinde de duruşma yapılmaksızın karar alınabilecek.
