Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, Türk Hukuk sisteminde yer alan (6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda düzenlenen) sözleşme türlerinden biridir ve sözleşmenin taraflarına karşılıklı borç ve edim yükler.
Bu yazımızda ölünceye kadar bakma sözleşmesi hakkında merak edilenleri yanıtlayacağız. İşte, ölünceye kadar bakma sözleşmesi ve hakkında bilinmesi gerekenler…
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi; esas itibariyle, adından da anlaşılacağı üzere bir kişinin ölümüne dek bakılması amacıyla yapılan bir akittir.
Bu sözleşme uyarınca, kişisel ihtiyaçlarını karşılayamayan ya da karşılamakta zorlanan bir kişinin bakımı ve bunun karşılığında belirlenen bir malvarlığı değeri söz konusudur. Yani bu sözleşme her iki tarafa da karşılıklı borç yükleyen bir sözleşme türüdür.
Bakma edimini üstlenen kişi, diğer tarafın ihtiyaçlarının karşılanmasında ve onun bakımında görev alırken, kendisine bakılan kişi de mal varlığını veya bir kısmını ya da malvarlığı içinden belirlenen bir malı diğer tarafa verir. Bu anlamda, ölünceye kadar bakma sözleşmesi, karşılıklı (İvazlı) bir sözleşmedir.
1- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Yasal Dayanağı
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 611 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. TBK 611. maddesi;
“Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun bakım alacaklısını ölünceye kadar bakıp gözetmeyi, bakım alacaklısının da bir malvarlığını veya bazı malvarlığı değerlerini ona devretme borcunu üstlendiği sözleşmedir.
Bakım borçlusu, bakım alacaklısı tarafından mirasçı atanmışsa, ölünceye kadar bakma sözleşmesine miras sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanır.”
hükümlerini getirmiş ve bu sözleşmenin ana çerçevesini belirlemiştir.
2- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Edimler Nelerdir?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, bakım edimini üstlenen kişi, diğer tarafın ölümüne kadar bakımını, gerekli özeni göstererek yapar ve sözleşmede belirlenen hizmetleri sağlar.
Buna karşılık, kendisine bakılan kişi de, bakma görevini üstlenen tarafa, yapılan sözleşmenin içeriğine göre malvarlığının tümünü ya da bir kısmını veya malvarlığı içinden bir malı verme yükümlülüğü altına girer.
3- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesini, bakımı yapılan kişinin edimini sağlığında ya da ölümünden sonra yerine getirmesine göre ikiye ayırabiliriz:
Bakımı yapılan kişi, üstlendiği edimi (malvarlığını ya da malvarlığı içinden bir malı verme) ölmeden önce yerine getiriyorsa bu durumda bakım yapacak kişi mirasçı olarak atanmaz. Ancak böyle olsa dahi ölünceye kadar bakma sözleşmesi, TBK 612. madde düzenlemesi uyarınca yine de “miras sözleşmesi” şeklinde yapılmalıdır.
Miras sözleşmesi ise Türk Medeni Kanunu’nun 545. Maddesine uyarınca resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmelidir. Yani ölünceye kadar bakma sözleşmesi de, resmi vasiyetname şeklinde yapılmalıdır. Bunun tek istisnası ise; bakımı yerine getirecek taraf, Devletçe tanınmış bir bakım kurumu ise ölünceye kadar bakma sözleşmesinin geçerliliği için yazılı şekilde yapılması yeterlidir.Bakımı yapılan kişi, üstlendiği edimi (malvarlığını ya da malvarlığı içinden bir malı verme) ölümünden sonra ölümüne bağlı bir tasarruf ile yerine getirecekse, yine ölünceye kadar bakma sözleşmesi miras sözleşmesi şeklinde yapılmalı ve bakımı yapan kişi de mirasçı olarak atanmalıdır.
4- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin İptali Hangi Hallerde Mümkündür?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi;
Kötü niyetle ve mal kaçırma amacıyla yapılmışsa,Bakıcı olan taraf daha erken ölmüşse,Tarafların sözleşmeden kaynaklanan borçları arasında tutarsızlık varsa yani orantı bulunmuyorsa,
taraflar, sözleşmeden doğan borçlarını yerine getirmezlerse, mahkeme tarafından iptal edilebilir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptalini talep eden kişi, bu davasını Asliye Hukuk Mahkemesi önünde açmalıdır.
